Neurologia Praktyczna 2/2020

Wytyczne Europejskiej Organizacji Udarowej dotyczące odwracania działania doustnych leków przeciwkrzepliwych w ostrym krwotoku śródmózgowym

Tłumaczenie artykułu:
European Stroke Organisation guideline on reversal of oral anticoagulants in acute intracerebral haemorrhage

Streszczenie
Celem prezentowanych wytycznych Europejskiej Organizacji Udarowej (European Stroke Organisation) jest przedstawienie opartych na dowodach i przydatnych w praktyce klinicznej zaleceń dotyczących odwracania działania przeciwkrzepliwego: VKA (vitamin K antagonists – antagonistów witaminy K; warfaryna, fenprokumon i acenokumarol), bezpośrednich inhibitorów czynnika II (tj. trombiny; eteksylan dabigatranu) oraz inhibitorów czynnika Xa (apiksaban, edoksaban i rywaroksaban) u pacjentów z krwotokiem śródmózgowym w ostrej fazie. Wytyczne przygotowano zgodnie ze Standardową Procedurą Operacyjną dla wytycznych Europejskiej Organizacji Udarowej oraz według metodologii GRADE. Jako podstawową zasadę zdefiniowano, kiedy była praktycznie stosowana doustna terapia przeciwkrzepliwa: założono, że dodatni wywiad historii choroby to prowadzona doustna terapia przeciwkrzepliwa, z wyjątkiem sytuacji, gdy uważa się, że na podstawie wywiadu medycznego istotna aktywność przeciwkrzepliwa jest mało prawdopodobna lub została wykluczona za pomocą badań laboratoryjnych. Ogólnie rzecz biorąc, zdecydowanie zaleca się podawanie koncentratu kompleksu protrombiny zamiast powstrzymywania się od leczenia, czy stosowania świeżo mrożonego osocza (fresh-frozen plasma – FFP) w połączeniu z witaminą K u pacjentów przyjmujących VKA. Ponadto zdecydowanie zaleca się stosowanie idarucizumabu u pacjentów leczonych dabigatranem oraz rekomenduje się podawanie andeksanetu alfa u pacjentów leczonych rywaroksabanem i apiksabanem, zamiast powstrzymywania się od działań. Wydano słabą rekomendację dotyczącą stosowania koncentratu kompleksu protrombiny w wysokich dawkach (50 IU/kg) u wszystkich pacjentów przyjmujących edoksaban oraz u pacjentów otrzymujących rywaroksaban lub apiksaban, w przypadku gdy andeksanet alfa nie jest dostępny. Odradza się stosowanie kwasu traneksamowego i rekombinowanego aktywowanego czynnika krzepnięcia VII (rFVIIa), poza badaniami klinicznymi. Prezentowane zalecenia dotyczące leczenia mają na celu dążenie do normalizacji procesu krzepnięcia. Brak jest danych lub istnieją tylko pośrednie dane na temat wpływu tych działań na końcowy stan czynnościowy pacjenta lub śmiertelność, również niewiele jest danych pochodzących z randomizowanych badań kontrolnych.

Słowa kluczowe: krwotok śródmózgowy, leki przeciwkrzepliwe niebędące antagonistami witaminy K, doustne antykoagulanty, odwracalne działanie przeciwkrzepliwe, antagoniści witaminy K
Keywords: intracerebral haemorrhage, non-vitamin K antagonists, oral anticoagulants, reversal anticoagulant activity, vitamin K antagonists

Pierwotne stwardnienie boczne: uzgodnione kryteria diagnostyczne

Tłumaczenie artykułu: Primary lateral sclerosis: consensus diagnostic criteria

Streszczenie
Pierwotne stwardnienie boczne (primary lateral sclerosis – PLS) jest zaburzeniem neurodegeneracyjnym układu ruchowego występującym u osób dorosłych. Charakteryzuje się powoli postępującym zespołem górnego neuronu ruchowego; rozpoznanie ma charakter kliniczny, po wykluczeniu innych podobnych chorób o charakterze strukturalnym, neurodegeneracyjnym i metabolicznym. Odróżnienie PLS od postaci stwardnienia zanikowego bocznego z dominującymi objawami ze strony górnego neuronu ruchowego pozostaje znaczącym wyzwaniem we wczesnej fazie objawowej obu zaburzeń i nadal jest nierozstrzygnięte, czy schorzenia te tworzą kontinuum kliniczne i histopatologiczne. Obecne kryteria diagnostyczne dla PLS mogą s1tanowić barierę dla rozwoju postępowania terapeutycznego z powodu długotrwałego opóźnienia pomiędzy pojawieniem się objawów a ustaleniem formalnego rozpoznania. Podczas gdy nowe technologie pozwalające bardzo dokładnie potwierdzić zajęcie zarówno górnego, jak i dolnego neuronu ruchowego mogą ostatecznie rozwiązać kontrowersje przy ustaleniu rozpoznania PLS, przedstawiono tutaj zaktualizowane i uzgodnione kryteria diagnostyczne mające na celu zmniejszenie opóźnienia diagnostycznego, optymalizowanie projektu terapeutycznego i przyspieszenie rozwoju leczenia modyfikującego przebieg choroby.

Neurotoksyny pochodzące z mikrobiomu przewodu pokarmowego (GI) – silne sygnały neurozapalne przechodzące z przewodu GI poprzez krążenie ogólnoustrojowe do mózgu

Tłumaczenie artykułu: Gastrointestinal (GI) tract microbiome-derived neurotoxins – potent neuro-inflammatory signals from the GI tract via the systemic circulation into the brain

Mikrobiom ludzkiego przewodu pokarmowego (gastrointestinal – GI) jest bogatym i dynamicznym źródłem mikroorganizmów, który jednocześnie posiada niewiarygodną złożoność i różnorodność. Mikroby te zbiorowo są w stanie wydzielać to, co znajduje się wśród najbardziej neurotoksycznych i prozapalnych znanych biopolimerów. Należą do nich: lipopolisacharydy (lipopolysaccharide – LPS), enterotoksyny, amyloidy pochodzące z mikroorganizmów oraz małe niekodujące RNA (small non-coding RNA – sncRNA). Jednym z głównych gatunków mikroorganizmów w mikrobiomie ludzkiego przewodu GI, ~100 razy obfitszym od Escherichia coli, jest Bacteroides fragilis, beztlenowa Gram-ujemna bakteria w kształcie pałeczki, która wydziela: 1) szczególnie silny, prozapalny podtyp glikolipidowego LPS (BF-LPS); 2) hydroli tyczną metaloproteinazę cynkową, znaną jako toksyna B. fragilis
(B. fragilis toxin – BFT), czyli fragilizyna. Trwające obecnie badania wspierają liczne obserwacje, że BF-LPS i BFT (fragilizyna) przerywają bariery około komórkowe przez rozkład białek między komórkowych, takich jak E-kadheryna, pomiędzy komórkami nabłonka, doprowadzając do powstania „przeciekających” barier. Takie wadliwe bariery, które także w miarę starzenia się stają się coraz bardziej przepuszczalne, pozwalają z kolei na wniknięcie neurotoksycznych biopolimerów pochodzących z mikrobiomu do krążenia ogólnoustrojowego, z którego następnie mogą przejść przez barierę krew–mózg (blood-brain barier – BBB) i uzyskać dostęp do mózgu. W tym krótkim doniesieniu przedstawiono pewne najnowsze postępy w tej niezwykłej dziedzinie badań, która wiąże prozapalne wydzieliny mikrobiomu przewodu GI z zaburzeniami wrodzonej odporności i przekazywaniem sygnału zapalnego w obrębie ludzkiego ośrodkowego układu nerwowego (OUN), z nawiązaniem do choroby Alzheimera (Alzheimer disease – AD), gdzie jest to możliwe.

Słowa kluczowe: choroba Alzheimera (AD), Bacteroides fragilis, BFT (fragilizyna), dysbioza, lipopolisacharyd (LPS), mikrobiom, genetyka mikroorganizmów, neurofilament lekki (NF-L), proces neurozapalny, synapsyna-2 (SYN-2)
Keywords: Alzheimer’s disease (AD), Bacteroides fragilis, BFT (fragilysin), dysbiosis, lipopolysaccharide (LPS), microbiome, microbial genetics, neurofi lament light (NF-L), neuroinfl ammation, synapsin-2 (SYN2)

Blaszki miażdżycowe w tętnicy szyjnej i uszkodzenie neurologiczne u pacjentów z ostrym udarem niedokrwiennym mózgu

Tłumaczenie artykułu: Carotid plaques and neurological impairment in patients with acute cerebral infarction

Streszczenie

Cel. Określenie, czy obecność blaszek miażdżycowych w tętnicy szyjnej wpływa na funkcjonowanie neurologiczne w udarze niedokrwiennym mózgu.

Metody. Do badania włączono w sumie 1078 pacjentów z ostrym zawałem mózgu, których podzielono na dwie kategorie: grupę z obecnością blaszek miażdżycowych w tętnicy szyjnej (n = 702) i grupę bez obecności blaszek w tętnicy szyjnej (n = 376). Jednocześnie wszystkich pacjentów przydzielono do grupy z objawami niewielkimi (n = 624) lub do grupy z objawami umiarkowanymi do ciężkich (n = 454). Przeanalizowano różnice w częstości występowania blaszek miażdżycowych między grupą z objawami niewielkimi a grupą z objawami umiarkowanymi do ciężkich.

Wyniki. Spośród 1078 pacjentów z zawałem mózgu punktacja w skali NIHSS (National Institutes of Health Stroke Scale – Skala udarowa Narodowych Instytutów Zdrowia) w grupie z blaszkami miażdżycowymi w tętnicy szyjnej była istotnie wyższa niż w grupie bez blaszek miażdżycowych w tętnicy szyjnej (p < 0,05). Liczba przypadków z objawami niewielkimi w grupie bez blaszek miażdżycowych w tętnicy szyjnej była większa niż w grupie z blaszkami (p < 0,05), a liczba przypadków z objawami od umiarkowanych do ciężkich w grupie z obecnością blaszek w tętnicy szyjnej była większa niż w grupie bez blaszek (p < 0,05). U pacjentów z blaszkami miażdżycowymi w tętnicy szyjnej ryzyko wystąpienia zawału mózgu z objawami od umiarkowanych do ciężkich było 2,11 razy większe niż u chorych bez blaszek w tętnicy szyjnej. Wreszcie u pacjentów z pojedynczymi blaszkami istniało 1,82 razy większe prawdopodobieństwo wystąpienia zawału mózgu z objawami umiarkowanymi do ciężkich niż u osób bez blaszek w tętnicy szyjnej, a pacjenci z wieloma blaszkami w tętnicy szyjnej mieli 2,41 razy większą szansę na wystąpienie zawału mózgu z objawami umiarkowanymi do ciężkich niż osoby bez blaszek w tętnicy szyjnej.

Wnioski. Obecność blaszek miażdżycowych w tętnicy szyjnej może mieć związek z deficytami neurologicznymi u pacjentów z ostrym udarem niedokrwiennym mózgu.

Jakość życia chorych na dystonię idiopatyczną: systematyczny przegląd informacji

Tłumaczenie artykułu: Quality of life in idiopathic dystonia: a systematic review

Streszczenie

Założenie. Dystonia to zespół objawów charakteryzujący się przetrwałymi kurczami mięśni często powodującymi powtarzające się, skręcające i schematyczne ruchy. Głównym celem niniejszego systematycznego przeglądu informacji było określenie wpływu idiopatycznej dystonii ogniskowej, wieloogniskowej czy segmentalnej na jakość życia (quality of life – QoL). W przedstawionym artykule przeglądowym oceniono zmienność QoL pacjentów z różnymi podtypami dystonii, określono czynniki determinujące QoL oraz oceniono wpływ różnych metod leczenia na QoL.
Metody. Przeprowadzono systematyczne, komputerowe przeszukiwanie danych z piśmiennictwa umieszczonych w bazie PubMed w celu odnalezienia publikacji poruszających temat QoL pacjentów z idiopatyczną dystonią ogniskową, segmentalną, wieloogniskową i uogólnioną. Odnaleziono 75 badań spełniających wybrane kryteria włączenia. Z odnalezionych prac pozyskano informacje dotyczące częstości występowania, dane demograficzne i informacje na temat odpowiedzi na leczenie.
Wyniki. W niniejszym artykule przeglądowym pokazano, że QoL jest istotnym, chociaż często przeoczanym problemem w grupie pacjentów z dystonią idiopa tyczną. Z uzyskanych danych wynika, że dystonia negatywnie wpływa na QoL pacjentów w porównaniu ze zdrowymi osobami z grupy kontrolnej, co potwierdzają oceny uzyskane z użyciem swoistych dla choroby i generycznych parametrów QoL. Większość badań obejmowała pacjentów z dystonią szyjną (cervical dystonia – CD) (n = 25) i samoistnym kurczem powiek (benign-essential blepharospasm – BEB) (n = 10). Leczenie toksyną botulinową (botulinum toxin – BTX) i głęboka stymulacja mózgu (deep brain stimulation – DBS), poza korzystnym wpływem na objawy podmiotowe dystonii, są również efektywne pod względem poprawy ogólnej QoL większości chorych.
Wniosek. Na podstawie uzyskanych wyników pokazano, że konieczna jest rutynowa ocena i monitorowanie QoL pacjentów, a zdobyte informacje mogą wpływać na dalsze postępowanie. Dodatkowe badania pozwolą na wiarygodniejszą ocenę czynników, poza obserwowanymi w dystonii zaburzeniami fi zycznymi i niesprawnościami, wpływających na pogorszenie QoL chorych.

Słowa kluczowe: QoL, CD, BEB, BTX, DBS
Keywords: QoL, CD, BEB, BTX, DBS

Doustne leczenie postaci rzutowo-remisyjnej stwardnienia rozsianego w Austrii: 2-letnie badanie porównawcze z zastosowaniem metody odwrotnego ważenia prawdopodobieństwa

Tłumaczenie artykułu:
Oral therapies for treatment of relapsing-remitting multiple sclerosis in Austria: a 2-year comparison using an inverse probability weighting method

Streszczenie

Cele. Porównanie skuteczności, częstości i przyczyn przerwania leczenia fingolimodem (fingolimod – FTY), fumaranem dimetylu (dimethyl fumarate – DMF) lub teryflunomidem (teriflunomide – TERI) w narodowej obserwacyjnej grupie badanej.

Materiał i metody. Dwie grupy badane pacjentów z postacią rzutowo- remisyjną stwardnienia rozsianego (relapsing-remitting multiple sclerosis – RRMS) rozpoczęły leczenie FTY, DMF lub TERI, dokumentowane w Austriackim Rejestrze Leczenia Stwardnienia Rozsianego (Austrian MS Treatment Registry – AMSTR) od 2014 r. Pacjenci z tych grup pozostawali na leczeniu przez co najmniej 24 miesiące (kohorta 24 m) lub odbyli co najmniej jedną wizytę kontrolną po rozpoczęciu leczenia (kohorta ogólna). Kohorta 24 m obejmowała 629 pacjentów z RRMS: 295 w grupie FTY, 227 w grupie DMF i 107 w grupie TERI. Zastosowano wielomianowe oceny skłonności w celu odwrotnego ważenia prawdopodobieństwa w uogólnionym modelu linearnym i w modelu proporcjonalnego ryzyka Coxa dla skorygowania błędu związanego z brakiem randomizacji w tym badaniu rejestrowym.

Wyniki. Szacowane średnie roczne wskaźniki rzutu (annualized relapse rate – ARR) w ciągu 24 miesięcy wynosiły: 0,13 dla leczenia FTY, 0,09 dla DMF i 0,11 dla terapii TERI. Dla TERI w porównaniu z DMF obserwowano większe prawdopodobieństwo przerwania leczenia (p = 0,023) i zmniejszenie utrzymującej się poprawy EDSS (Expanded Disability Status Scale – Rozszerzona skala niepełnosprawności) po 12 tygodniach (p = 0,016) i po 24 tygodniach (p = 0,031) oraz zmniejszenie utrzymującej się progresji EDSS po 12 tygodniach przy porównaniu leczenia DMF wobec FTY (p = 0,02).
Wnioski. Wskaźniki rzutów przy leczeniu FTY, DMF i TERI były podobne. Pacjenci leczeni DMF wykazywali słabiej utrzymującą się progresję niesprawności przez 12 tygodni w porównaniu z pacjentami leczonymi FTY. Jednocześnie leczenie FTY i DMF wiązało się z większym prawdopodobieństwem poprawy EDSS przez 12 i 24 tygodnie i mniejszym prawdopodobieństwem przerwania leczenia w porównaniu z pacjentami, u których zastosowano terapię TERI.

Słowa kluczowe: porównanie, fumaran dimetylu, fingolimod, odwrotne ważenie prawdopodobieństwa, stwardnienie rozsiane, teryflunomid
Keywords: comparison, dimethyl fumarate, fingolimod, inverse probability weighting, multiple sclerosis, teriflunomide