Neurologia Praktyczna 3/2020

Porównanie wpływu leczenia doustnymi antykoagulantami niebędącymi antagonistą witaminy K i warfaryną na stopień ciężkości udaru mózgu: metaanaliza randomizowanych kontrolowanych badań klinicznych
Tłumaczenie artykułu:
Effect of non-vitamin-K oral anticoagulants on stroke severity compared to warfarin: a meta-analysis of randomized controlled trials

Wprowadzenie i cel. Stosowanie warfaryny, poza obniżaniem ryzyka wystąpienia, jest również związane ze zmniejszeniem stopnia ciężkości udaru mózgu u pacjentów z migotaniem przedsionków i ostrym niedokrwiennym udarem mózgu. W pracy podjęto próbę określenia, czy wpływ stosowania doustnych antykoagulantów niebędących antagonistą witaminy K (non-vitamin-K oral anticoagulant – NOAC) na stopień ciężkości udaru mózgu różni się od warfaryny.
Metody. Na podstawie przeprowadzonego wyszukiwania odnaleziono randomizowane kontrolowane badania kliniczne III fazy, w których to badaniach pacjentów z migotaniem przedsionków niezwiązanym z wadą zastawkową przypisano do grupy leczonej NOAC lub warfaryną podawanymi w ramach profilaktyki udaru mózgu. Przypadki udaru mózgu kwalifikowano do jednej z dwóch grup: udar zakończony zgonem lub powodujący niesprawność oraz udar niepowodujący niesprawności, a w przeprowadzonych metaanalizach oceniono rezultaty leczenia oraz porównano śmiertelność z powodu udaru mózgu między badaniami klinicznymi.
Wyniki. Pięć randomizowanych kontrolowanych badań klinicznych spełniło kryteria włączenia. W badaniach klinicznych oceniających preparaty NOAC, które są zazwyczaj przepisywane w praktyce klinicznej (4 badania), ostry udar mózgu zgłoszono u 1403 (1,86%) uczestników; 787 (1,04%) w grupie NOAC [386 (0,51%) zakończony zgonem lub powodujący niepełnosprawność, 401 (0,53%) niepowodujący niepełnosprawności] i 616 (0,82%) w grupie warfaryny [367 (0,49%) zakończony zgonem lub powodujący niepełnosprawność, 249 (0,33%) niepowodujący niepełnosprawności]. W przeprowadzonej metaanalizie stwierdzono, że stosowanie NOAC było statystycznie znamiennie lepsze od warfaryny w zakresie występowania udaru mózgu zakończonego zgonem lub powodującego niepełnosprawność [iloraz szans (odds ratio – OR): 0,77; 95% przedział ufności (confidence interval – CI): 0,66-0,89, I2 = 21%] oraz udaru mózgu niepowodującego niepełnosprawności (OR: 0,85; 95% CI: 0,73-0,98, I2 = 2%). Śmiertelność z powodu udaru w grupach badanych nie była różna (OR: 0,90, 95% CI: 0,75-1,13, I2 = 0%), ale estymacja punktowa przemawiała na korzyść NOAC.
Wniosek. W badaniach klinicznych III fazy oceniających stosowanie NOAC w profilaktyce udaru mózgu u pacjentów z migotaniem przedsionków wykazano, że w porównaniu z warfaryną leczenie to jest związane z niższym ryzykiem wystąpienia zarówno udaru mózgu zakończonego zgonem/powodującego niepełnosprawność, jak i niepowodującego niepełnosprawności.
Słowa kluczowe: doustny antykoagulant niebędący antagonistą witaminy K, profilaktyka pierwotna, jakość i rezultaty leczenia, profilaktyka wtórna, stopień ciężkości udaru mózgu, warfaryna
Keywords: non-vitamin-K antagonists, primary prevention, quality and outcomes, secondary prevention, stroke severity, warfarin

Trzydziestoletnie badanie obserwacyjne dotyczące stanu klinicznego i obrazowania rezonansem magnetycznym u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym oraz zespołem klinicznie izolowanym
Tłumaczenie artykułu:
A 30-year clinical and magnetic resonance imaging observational study of multiple sclerosis and clinically isolated syndromes

Cel. Przebiegi kliniczne w stwardnieniu rozsianym (multiple sclerosis – MS) są bardzo zróżnicowane. Celem było określenie długoterminowych przebiegów klinicznych w MS oraz zidentyfikowanie wczesnych cech prognostycznych tych przebiegów.
Metody. Prospektywnie zrekrutowano 132 osoby z zespołem klinicznie izolowanym, rozpoznanym w latach 1984-1987, a następnie obserwowano przebiegi klinicznie i radiologicznie po 1, 5, 10, 14, 20 i 30 latach. Dokonano przeglądu wszystkich dostępnych notatek i skanów badania metodą rezonansu magnetycznego (magnetic resonance imaging – MRI), a MS zdefiniowano zgodnie z kryteriami McDonalda z 2010 roku.
Wyniki. Wyniki kliniczne uzyskano od 120 uczestników w ciągu 30 lat. Wiadomo było, że przez 30 lat u 80 pacjentów rozwinęło się MS. Wyniki w Rozszerzonej skali niepełnosprawności (Expanded Disability Status Scale – EDSS) były dostępne u 107 uczestników, z których 77 miało MS; 32 osoby (42%) pozostawały samodzielne ruchowo (wynik w skali EDSS ≤ 3,5) i wszystkie miały postać rzutowo-remisyjną MS (relapsing-remitting MS – RRMS), u 3 (4%) pacjentów z RRMS wynik EDSS był > 3,5, u 26 (34%) chorych rozwinął się wtórnie postępujący przebieg MS (u wszystkich punktacja EDSS była > 3,5), a MS przyczyniło się do śmierci u 16 osób (20%). Spośród chorych z MS 11 pacjentów otrzymało terapię modyfikującą przebieg choroby. Za najsilniejsze wczesne predyktory (w ciągu 5 lat od wystąpienia choroby) rozwoju wtórnie postępującego MS po 30 latach uznano obecność ognisk uszkodzenia zlokalizowanych podnamiotowo w chwili włączenia do badania oraz głębokie uszkodzenia istoty białej stwierdzane po jednym roku.
Interpretacja. Trzydzieści lat po zachorowaniu, w kohorcie w większości nieleczonej, stwierdzono rozbieżność w odniesieniu do przebiegu MS; u części pacjentów wcześnie rozwinęła się znaczna niepełnosprawność, podczas gdy u innych długoterminowy przebieg choroby był korzystniejszy. Przebieg choroby można było częściowo przewidzieć na podstawie wyników badań radiologicznych przeprowadzonych w ciągu jednego roku od wystąpienia pierwszych objawów.

Zakażenia poprzedzające w zespole Fishera: źródła różnorodności obrazów klinicznych
Tłumaczenie artykułu:
Antecedent infections in Fisher syndrome: sources of variation in clinical characteristics

Streszczenie
Cechy kliniczne zespołu Guillaina-Barrégo (Guillain-Barré syndrome – GBS) są bardzo zmienne w zależności od rodzaju poprzedzającej infekcji. Chociaż wykazano, że główny fenotyp GBS, zespół Fishera (Fisher syndrome – FS), jest poprzedzony zakażeniami podobnymi do tych poprzedzających GBS, to nie wiadomo, czy objawy kliniczne w FS również różnią się w zależności od rodzaju poprzedzających infekcji. W obecnym badaniu u 70 osób z FS jako częste zakażenia poprzedzające uwzględniono Haemophilus influenzae [n = 15 (21%)], Campylobacter jejuni [n = 10 (14%)] i cytomegalowirusa (CMV) [n = 6 (8,6%)]. W porównaniu z innymi pacjentami z FS u chorych seropozytywnych wobec H. influenzae częściej występowała wcześniejsza infekcja górnych dróg oddechowych, podwójne widzenie jako objaw początkowy, a ponadto (z wyłączeniem zaburzeń ze strony nerwu okoruchowego) rzadziej prezentowali oni zajęcie nerwów czaszkowych. FS związany z C. jejuni występował głównie u młodszych pacjentów płci męskiej i charakteryzował się obecnością niewyraźnego widzenia. Mimo że u każdego z pacjentów zastosowano immunoterapię, to w odniesieniu do oceny w skali niepełnosprawności GBS FS związany z CMV wykazywał tendencję do cięższego przebiegu. Przeciwciała anty-GQ1b IgG w surowicy zostały wykryte w większości przypadków niezależnie od typu poprzedzającego zakażenia. Najczęściej ustalanym rozpoznaniem w największym nasileniu objawów choroby (nadir) w przypadkach związanych z H. influenzae był „czysty FS” bez osłabienia kończyn czy zajęcia ośrodkowego układu nerwowego (71%), w przypadkach związanych z C. jejuni – „niekompletny FS”, np. ostra oftalmopareza z ataksją lub bez ataksji (60%), a w przypadkach związanych z CMV (50%) – zaawansowane stany, takie jak nakładanie z GBS czy zapalenie pnia mózgu Bickerstaffa. Wyniki te wskazują, że rodzaj poprzedzającej infekcji determinował neurologiczne cechy FS. Pod względem patogenezy, w której pośredniczy przeciwciało anty-GQ1b, FS związany z CMV wydaje się podobny do FS związanego z H. influenzae i FS związanego z C. jejuni w przeciwieństwie do GBS związanego z CMV.
Słowa kluczowe: zespół Fishera, zakażenie poprzedzające, Haemophilus influenzae, Campylobacter jejuni, cytomegalowirus, międzykomórkowa molekuła adhezyjna 1
Keywords: Fisher syndrome, antecedent infection, Haemophilus infuenzae, Campylobacter jejuni, cytomegalovirus, intercellular adhesion molecule 1

Przegląd systematyczny deficytów funkcji poznawczych u dorosłych z chorobą mitochondrialną
Tłumaczenie artykułu:
Systematic review of cognitive deficits in adult mitochondrial disease

Cechy charakterystyczne i przebieg upośledzenia funkcji poznawczych w chorobie mitochondrialnej są słabo określone. W tym przeglądzie systematycznym postarano się o ocenę współczesnego piśmiennictwa dotyczącego funkcji poznawczych w chorobie mitochondrialnej i określenie kierunków przyszłych badań. Systematyczne przeszukiwanie przeprowadzano z zastosowaniem baz danych PubMed, Medline, Psycinfo, Embase i Web of Science oraz metod 360-stopniowego cytowania. Włączono artykuły w języku angielskim dotyczące pacjentów dorosłych. W efekcie przeszukiwania piśmiennictwa uzyskano 2421 artykułów, z których 167 spełniało kryteria włączenia. Opisy przypadków i przeglądy doniesień medycznych dały obszerne rozpoznanie otępienia, upośledzenia funkcji poznawczych i osłabienia funkcjonowania poznawczego. Natomiast w systematycznych badaniach funkcjonowania poznawczego z zastosowaniem szczegółowych baterii do badania sfery poznawczej stwierdzono raczej ogniskowe deficyty poznawcze, a nie ogólne upośledzenie tej sfery. Wyniki były zmienne, ale należały do nich: deficyty funkcjonowania wzrokowo-przestrzennego, pamięci, uwagi, szybkości przetwarzania i funkcji wykonawczych. Wnioski z badań ograniczone były z powodu małej liczebności grup badanych, zmienności genotypu oraz rozpiętości i dokładności przeprowadzonych ocen. Dogłębna ocena sfery poznawczej z jednoczesnym neuroobrazowaniem funkcjonalnym i fizykalnymi wyznacznikami choroby mitochondrialnej w większej grupie badanej dobrze scharakteryzowanych pacjentów umożliwia zróżnicowanie etiologii i obserwację narastania deficytów funkcjonowania poznawczego. Dane te dają wgląd we wzorzec i przebieg upośledzenia funkcjonowania poznawczego, co jest bezcenne dla monitorowania klinicznego, planowania polityki zdrowotnej i gotowości do przeprowadzenia próby klinicznej.
Słowa kluczowe: dorosły, funkcje poznawcze, upośledzenie, pamięć, choroba mitochondrialna
Keywords: adult, cognition, impairment, memory, mitochondrial disease

Etiologia porażenia Bella: przegląd
Tłumaczenie artykułu:
The etiology of Bell’s palsy: a review

Streszczenie
Porażenie Bella jest najczęstszym schorzeniem związanym z gwałtownym i jednostronnym wystąpieniem obwodowego niedowładu/porażenia siódmego nerwu czaszkowego. Dotyka ono 11,5-53,3 osób na 100 000 rocznie wśród różnych populacji. Porażenie Bella to niepokojący problem zdrowotny, który wyjątkowo negatywnie wpływa na pacjentów i ich rodziny. Z tego względu rozpoznanie i natychmiastowe określenie przyczyny mają zasadnicze znaczenie dla rozpoczęcia wczesnego leczenia. Etiologia porażenia Bella jest jednak niejasna i ma to wpływ na leczenie. Rozstrzygające jest zatem określenie przyczyn tego schorzenia, tak aby można było opracować i zastosować ukierunkowane metody leczenia. W artykule dokonano przeglądu piśmiennictwa na temat rozpoznania porażenia Bella i sprawdzono przypuszczalne etiologie tej choroby. Wskazuje się na to, że rozpoznanie idiopatycznego porażenia nerwu twarzowego opiera się na wykluczeniu i najczęściej ustala się po rozważeniu pięciu czynników, do których należą: struktura anatomiczna, zakażenie wirusowe, niedokrwienie, zapalenie i wrażliwość na stymulację zimnem.
Słowa kluczowe: porażenie Bella, stymulacja zimnem, zakażenie wirusowe, zapalenie, struktura anatomiczna, niedokrwienie
Keywords: Bell’s palsy, cold stimulation, viral infection, inflammation, anatomical structure, ischemia

Odpowiedź immunologiczna na SARS-CoV-2, wpływ szczepień na układ immunologiczny, w oczekiwaniu na szczepionkę – na co zwrócić uwagę?
Immune response in SARS-CoV-2 infection, the impact of vaccinations on the immune system, in anticipation of a vaccine – what should we concentrate on?
Joanna Zajkowska, Damian Mojsa

Streszczenie
Pandemia COVID-19 powodowana przez wirus SARS-CoV-2 stanowi wyzwanie dla systemów organizacji opieki zdrowotnej krajów na całym świecie. Wyeliminowanie wirusa z populacji wydaje się mało prawdopodobne i uważa się, że jedynym rozwiązaniem pozwalającym przywrócić stan sprzed epidemii jest opracowanie bezpiecznej oraz globalnej strategii szczepień. Niewygasająca aktywność pandemii oraz nacisk na jak najszybsze wdrożenie prewencji pierwotnej sprawia, że pojawia się wiele pytań dotyczących bezpieczeństwa oraz skuteczności takiej szczepionki. Zaburzenia immunologiczne w przebiegu COVID-19, mimo wielu postępów w tej dziedzinie, nie są jeszcze w pełni poznane. W niniejszym artykule poruszono zagadnienia związane z immunopatogenezą COVID-19 oraz przedstawiono obecny stan wiedzy na temat prac nad szczepionkami skierowanymi przeciwko SARS-CoV-2.
Słowa kluczowe: SARS-CoV2, szczepienia, COVID-19
Keywords: SARS-CoV2, vaccines, COVID-19