Neurologia Praktyczna 1/2021

Diagnostyka i nadzór epidemiologiczny kleszczowego zapalenia mózgu w praktyce klinicznej – wyniki badania jakościowego
Diagnostic process and epidemiological surveillance of tick-borne encephalitis in the clinical practice – a qualitative study

Streszczenie
Wprowadzenie. Kleszczowe zapalenie mózgu (KZM) jest jedną z najczęstszych neuroinfekcji ośrodkowego układu nerwowego (OUN). Choroba przenosi się głównie przez ukłucie zakażonego kleszcza, ale możliwe jest również zakażenie drogą pokarmową, szczególnie na terenach endemicznych. W Polsce zgłaszalność KZM wynosi 0,69/100 000 osób w populacji i jest wyraźnie niższa niż w krajach sąsiadujących. Choroba zgłaszana jest najczęściej w północno-wschodniej części Polski, natomiast w pozostałych regionach zgłaszane są pojedyncze przypadki. Jednak poprzednie badania wskazują, że zapadalność na KZM jest niedoszacowana.
Cel. Celem badania było zebranie od specjalistów chorób zakaźnych opinii dotyczących diagnostyki i raportowania KZM w praktyce klinicznej.
Materiał i metody. Przeprowadzono 16 wywiadów pogłębionych ze specjalistami chorób zakaźnych z co najmniej 10-letnią praktyką w zawodzie, z endemicznych i nieendemicznych obszarów występowania KZM.
Wyniki. Badanie ujawniło różnorodność praktyk w zakresie rozpoznawania wirusowych neuroinfekcji. Pokazało również wiele ograniczeń związanych z procesem diagnostycznym i raportowaniem do systemu nadzoru, wiążących się przede wszystkim z brakiem wpływu rozpoznania na dalsze leczenie, stosunkowo łagodnym przebiegiem i szybkim powrotem do zdrowia, a także względami organizacyjnymi i logistycznymi.
Wnioski. Działania edukacyjne kierowane do lekarzy zajmujących się pacjentami hospitalizowanymi z powodu neuroinfekcji i wdrożenie wytycznych ujednolicających proces diagnostyczny mogłyby poprawić wykrywalność KZM w Polsce. Dane pochodzące z systemu nadzoru epidemiologicznego są kluczowe we właściwym planowaniu i realizacji działań profilaktycznych, w tym także mających postać szczepień przeciw KZM na obszarach szczególnie dotkniętych chorobą.
Słowa kluczowe: zapalenie mózgu, kleszczowe zapalenie mózgu, profilaktyka, nadzór epidemiologiczny
Keywords: encephalitis, tick-borne encephalitis, prevention, surveillance

Zaburzenia chodu i postawy w parkinsonizmie: podejście kliniczne
Tłumaczenie artykułu:
Gait and postural disorders in parkinsonism: a clinical approach

Streszczenie
Zaburzenia równowagi, chodu i postawy są cechą charakterystyczną zespołów parkinsonowskich. Rozpoznanie tych objawów osiowych może dostarczyć ważnych i często wczesnych wskazówek dotyczących leżącej u podstaw choroby, a zatem może pomóc w różnicowaniu choroby Parkinsona, chorób związanych z parkinsonizmem naczyniowym i różnymi postaciami atypowego parkinsonizmu, w tym zaniku wieloukładowego, postępującego porażenia nadjądrowego i zespołu korowo-podstawnego. Dokładna ocena objawów osiowych niezbędna jest również do zainicjowania odpowiednich strategii leczenia i dokumentowania wyników takich interwencji. W tym artykule dokonano przeglądu nieprawidłowości dotyczących zakłócenia równowagi, chodu i postawy ciała w zaburzeniach parkinsonowskich, ze szczególnym uwzględnieniem różnicowych aspektów diagnostycznych.
Słowa kluczowe: zaburzenia osiowe, parkinsonizm naczyniowy, zanik wieloukładowy, postępujące porażenie nadjądrowe, zespół korowo-podstawny
Keywords: axial disorders, vascular parkinsonism, multiple system atrophy, progressive supranuclear palsy, corticobasal syndrome

Rozpoznawanie upośledzenia funkcji przedsionka: najnowsze informacje
Tłumaczenie artykułu:
Diagnosing vestibular hypofunction: an update

Streszczenie
Objawami jednostronnego lub obustronnego osłabienia funkcji przedsionka najczęściej są nieukładowe zawroty głowy (dizziness) lub zaburzenia równowagi ciała, które wywierają wpływ na dużą populację. Często jednak bywają pomijane, gdyż nie przeprowadza się ilościowego badania funkcji przedsionkowej, lub są mylnie rozpoznawane ze względu na brak standaryzacji testów przedsionkowych. Z tego względu w artykule tym dokonano przeglądu współczesnego statusu najczęściej stosowanych testów przedsionkowych przeznaczonych do badania funkcji kanałów półkolistych i otolitów. Informacji tych można także użyć w celu osiągnięcia ujednoliconego stanowiska dotyczącego systematycznego rozpoznawania osłabienia funkcji przedsionka.
Słowa kluczowe: obustronna westybulopatia, jednostronna westybulopatia, wideookulografia, test wideo pchnięcia głową, testowanie kaloryczne, miogenne przedsionkowe potencjały wywołane, dynamiczna ostrość wzroku, próg postrzegania
Keywords: bilateral vestibulopathy, unilateral vestibulopathy, video-oculography, video-head impulse test, caloric testing, vestibular evoked myogenic potentials, dynamic visual acuity, perceptual threshold

Udar niedokrwienny pomimo doustnego leczenia przeciwkrzepliwego u pacjentów z migotaniem przedsionków
Tłumaczenie artykułu:
Ischemic stroke despite oral anticoagulant therapy in patients with atrial fibrillation

Założenia. Nie wiadomo, czy u pacjentów z migotaniem przedsionków (atrial fibrillation – AF) i udarem mózgu pomimo doustnego leczenia przeciwkrzepliwego istnieje większe ryzyko wystąpienia kolejnych nawrotów udaru mózgu ani jak należy prowadzić wtórną profilaktykę.
Metody. Przeprowadzono analizę zbiorczych danych indywidualnych uczestników 7 prospektywnych badań kohortowych, do których włączano pacjentów z AF i świeżym udarem niedokrwieniem mózgu. Porównywano pacjentów przyjmujących doustne leki przeciwkrzepliwe [antagonistów witaminy K (vitamin K antagonists – VKA) i doustne bezpośrednie antykoagulanty (direct oral anticoagulants – DOAC)] przed epizodem wskaźnikowym (OAC_przed) z tymi, którzy nie przyjmowali doustnej antykoagulacji (OAC_nieleczeni). Następnie porównywano osoby, które zmieniły rodzaj antykoagulantu (OAC_zmieniony) (tj. VKA na DOAC lub odwrotnie albo DOAC na inny DOAC), z tymi, które kontynuowały tę samą terapię antykoagulacyjną jako prewencję wtórną udaru mózgu (OAC_niezmieniony). Czas do wystąpienia nawrotu udaru niedokrwiennego analizowano z zastosowaniem wielowymiarowych modeli konkurującego ryzyka Fine’a-Graya do obliczenia współczynników ryzyka (hazard-ratio – HR) i 95% przedziałów ufności (95% confidence interval – CI).
Wyniki. Włączono 5413 pacjentów [mediana wieku = 78 lat; rozstęp międzykwartylowy (interquartile range – IQR) 71-84 lat]; u 5136 (96,7%) wystąpił udar niedokrwienny mózgu jako epizod wskaźnikowy, mediana punktacji w Skali udarowej Narodowych Instytutów Zdrowia (National Institutes of Health Stroke Scale – NIHSS) przy przyjęciu wynosiła 6 (IQR = 2-12). Mediana punktacji w skali CHA2DS2-Vasc (niewydolność zastoinowa serca, nadciśnienie, wiek co najmniej 75 lat, cukrzyca, udar mózgu/przejściowy napad niedokrwienia mózgu, choroba naczyń, wiek 65-74 lata, płeć) wynosiła 5 (IQR = 4-6) i była podobna dla OAC_przed (n = 1195) i OAC_nieleczeni (n = 4119, p = 0,103). Podczas obserwacji w okresie 6128 pacjentolat u 289 chorych wystąpił ostry udar niedokrwienny (acute ischemic stroke – AIS) (4,7% na rok, 95% CI = 4,2-5,3%). Przyjmowanie OAC_przed związane było ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia AIS (HR = 1,6; 95% CI = 1,2-2,3; p = 0,005). Podawanie OAC_zmieniony (n = 307) nie wiązało się z obniżeniem ryzyka pojawienia się AIS (HR = 1,2; 95% CI = 0,7-2,1; p = 0,415) w porównaniu z leczeniem OAC_niezmieniony (n = 585).
Interpretacja. U pacjentów z AF, u których wystąpił AIS mimo przyjmowania wcześniej antykoagulacji doustnej, istnieje większe ryzyko nawrotu udaru mózgu, chociaż w skali CHAzDS2-Vasc punktacja była podobna do tej dla osób bez wcześniejszego doustnego leczenia przeciwkrzepliwego. Dla tej grupy pacjentów o wysokim ryzyku potrzebne są lepsze strategie prewencyjne.

Przegląd infekcji wirusowych układu nerwowego u osób z osłabioną odpornością
Tłumaczenie artykułu:
An overview of viral infections of the nervous system in the immunosuppressed

Streszczenie
Kilka wirusów ma zdolność wywoływania poważnych infekcji układu nerwowego u pacjentów z osłabioną odpornością. Osoby mogą mieć słabą odporność ze względu na pierwotne niedobory immunologiczne, a wtórny niedobór odporności może być konsekwencją szczególnych chorób, takich jak nowotwór złośliwy, podawania leków immunosupresyjnych lub przeszczepu narządu albo szpiku kostnego. Oportunistyczne zakażenia układu nerwowego mogą być wywołane przez: wirus opryszczki (Herpes simplex virus – HSV), wirus ospy wietrznej i półpaśca (Varicella-zoster virus – VZV), wirus cytomegalii (Cytomegalovirus – CMV), wirus Epsteina-Barr (Epstein-Barr virus – EBV), ludzki wirus Herpes typu 6 (Human Herpes virus type 6 – HHV-6), wirus JC (JC virus – JCV), enterowirus, wirus odry i COVID-19. W większości przypadków wydaje się prawdopodobne, że u osób z osłabioną odpornością brakuje immunologicznych mechanizmów obronnych, co stwarza pewnym wirusom odpowiednie środowisko do przekształcenia się w wirusy oportunistyczne w układzie nerwowym i innych narządach. Potrzebne są dalsze badania, by bardziej szczegółowo poznać mechanizmy oportunistyczne i określić, ile infekcji wirusowych zostaje przekształcanych przez specyficzne, wrodzone błędy odpowiedzi immunologicznych.
Słowa kluczowe: wirus, układ nerwowy, immunosupresja, zakażenie, PCR, niedobór odporności
Keywords: virus, nervous system, immunosuppression, infection, PCR, immunodeficiency

Powikłania ostrego zapalenia zatok przynosowych: przegląd i seria przypadków
Tłumaczenie artykułu:
Complications of acute sinusitis: a review and case series

Streszczenie
Ostre zapalenie błony śluzowej nosa i zatok przynosowych (rhinosinusitis) jest powszechną infekcją, lecz w małej części przypadków mogą występować poważne powikłania z istotną chorobowością i śmiertelnością. Do możliwych powikłań wewnątrz czaszkowych należą: zakrzepica zatok żylnych mózgowia, ropniak podtwardówkowy, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, ropień mózgu i miejscowe zapalenie mózgu (cerebritis). Powikłania oczodołowe obejmują zapalenie tkanki łącznej (cellulitis) oczodołu i okołooczodołowe, wymagające drenażu chirurgicznego i dożylnych antybiotyków. W artykule przedstawiono przegląd i serię przypadków pacjentów z powikłaniami ostrego zapalenia zatok przynosowych, skorelowano badania obrazowe z manifestacją kliniczną i krótko omówiono postępowanie kliniczne.

Międzynarodowy konsensus dotyczący standardów jakości w opiece ukierunkowanej na zdrowie mózgu stosowanej u chorych na stwardnienie rozsiane
Tłumaczenie artykułu:
International consensus on quality standards for brain health-focused care in multiple sclerosis

Streszczenie
Tło. Czas w stwardnieniu rozsianym (multiple sclerosis – MS) odgrywa istotną rolę, ponieważ już na początku choroby obserwuje się nieodwracalne uszkodzenie i utratę komórek w układzie nerwowym. Społeczność związana z chorymi na MS popiera strategię postępowania mającą na celu poprawę rezultatów osiąganych przez pacjentów, która obejmuje odpowiednio wczesną diagnostykę i leczenie oraz regularne, czynne monitorowanie skuteczności terapii i aktywności choroby.
Założenia. Podjęto próbę opracowania międzynarodowych standardów jakości w celu zapewnienia odpowiednio wczesnej, ukierunkowanej na zdrowie mózgu opieki nad chorymi na MS.
Metody. Panel złożony z neurologów zajmujących się leczeniem MS wziął udział w iteracyjnej procedurze online, w której wykorzystano zmodyfikowaną metodę delficką do zdefiniowania „podstawowych”, „osiągalnych” i „pożądanych” ram czasowych odzwierciedlających odpowiednio minimalne, dobre i wysokie standardy opieki. Członkowie wielodyscyplinarnej grupy rewizyjnej (pielęgniarki zajmujące się MS, chorzy na MS, przedstawiciele zawodów związanych z ochroną zdrowia) wyrazili swoją opinię, starając się, aby opracowane zalecenia odzwierciedlały perspektywę zainteresowanych stron.
Wyniki. Po zakończeniu 5 rund głosowania łącznie 21 neurologów z 19 krajów osiągnęło zgodność w zakresie większości podstawowych (25/27), osiągalnych (25/27) i pożądanych (22/27) ram czasowych. Opracowane standardy dotyczą 6 aspektów ścieżki opieki, czyli: początku objawów, skierowań i diagnostyki, decyzji terapeutycznych, stylu życia, monitorowania choroby i postępowania z nowymi objawami.
Wniosek. Niniejsze standardy jakości opracowane w celu zapewnienia podstawowej, osiągalnej i pożądanej opieki tworzą 3-poziomowy model umożliwiający zespołom zajmującym się chorymi na MS ocenę, porównywanie i poprawę świadczeń. Dzięki temu istnieje szansa na wprowadzenie głębokich zmian w opiece nad chorymi na MS.
Słowa kluczowe: stwardnienie rozsiane, poprawa jakości, konsensus, standardy, technika delficka, analiza porównawcza
Keywords: multiple sclerosis, quality improvement, consensus, standards, Delphi technique, benchmarking