Gastroenterologia Praktyczna 2/2022

Autoimmunologiczne zapalenie żołądka bez niedokrwistości złośliwej lub z niedokrwistością złośliwą: epidemiologia, czynniki ryzyka i postępowanie kliniczne

Tłumaczenie artykułu: Autoimmune gastritis, with or without pernicious anemia: epidemiology, risk factors, and clinical management

Sheila D. Rustgi, Priyesha Bijlani, Shailja C. Shah

Streszczenie

Autoimmunologiczne zapalenie żołądka (autoimmune gastritis – AIG) jest przewlekłą chorobą zapalną o podłożu immunologicznym, obejmuje zniszczenie śluzówki gruczołowej żołądka przez proces autoimmunologiczny, utratę komórek okładzinowych oraz zastępowanie ich tkankami atroficznymi lub metaplastycznymi. Ustalenie rozpoznania AIG jest ważne i wymaga uwzględnienia obowiązujących zasad postępowania klinicznego, a także zachowania czujności ze względu na możliwe powikłania, z których najpoważniejszy jest gruczolakorak żołądka. Inne kliniczne następstwa AIG obejmują guzy neuroendokrynne żołądka, powikłania związane ze zmniejszonym wydzielaniem kwasu solnego oraz czynnika wewnętrznego na skutek zniszczenia komórek okładzinowych, a także obecności przeciwciał przeciwko czynnikowi wewnętrznemu (np. niedobory mikroskładników odżywczych), jak również wynikające z innych towarzyszących zaburzeń autoimmunologicznych. Ze względu na częstość występowania i możliwe poważne następstwa istotne jest podjęcie działań w celu zmniejszenia różnorodności schematów postępowania związanych z diagnostyką i leczeniem AIG. Niniejsza publikacja przedstawia przegląd informacji dotyczących epidemiologii, patogenezy, objawów klinicznych zarówno żołądkowych, jak i pozażołądkowych, a także postępowania klinicznego w autoimmunologicznym zapaleniu żołądka.

Niewydolność przewodu pokarmowego u pacjentów poddawanych zabiegom chirurgicznym przewodu pokarmowego – czy zawsze konieczna jest interwencja żywieniowa?

Intestinal failure in patients undergoing gastrointestinal surgery – is nutritional intervention always required?

Cezary Chojnacki, Aleksandra Kaczka, Marta Mędrek-Socha

Streszczenie

Niedożywienie u pacjentów hospitalizowanych na oddziałach chirurgicznych jest problemem powszechnym. Może być ono skutkiem niewydolności przewodu pokarmowego rozwijającej się u pacjentów poddawanych zabiegom resekcyjnym przewodu pokarmowego. Umiejętność wczesnego rozpoznania i leczenia zagrożeń związanych z niedożywieniem jest niezwykle istotna. W celu zapobiegania powikłaniom pooperacyjnym należy przestrzegać zasad wchodzących w skład „ścieżki postępowania okołooperacyjnego” – tzw. protokołu ERAS. Udowodniono, że stosowanie się do nich przyczynia się do redukcji stresu spowodowanego operacją, zmniejszenia liczby powikłań okołooperacyjnych, skrócenia czasu hospitalizacji oraz obniżenia kosztów opieki zdrowotnej.

Abstract

There is a high incidence of malnutrition in hospitalized patients undergoing gastrointestinal surgery. Intestinal failure is one of the most common complication after massive intestinal resection. Evidences from systematic reviews and meta-analyses show significant benefits from nutritional intervention in perioperative care. ERAS protocol (enhanced recovery program after surgery) was created to modify the physiological and psychological responses to major surgery, and lead to a reduction in complications and hospital stay, earlier return of bowel function and earlier normal activity. The key principles of the ERAS protocol include pre-operative counselling, perioperative nutrition, avoidance of perioperative fasting and early mobilization.

Dieta bezlaktozowa u osób dorosłych – moda czy konieczność?

A lactose-free diet for adults – fashion or necessity?

Gabriela Stec-Warmuz

Streszczenie

Laktoza jest dwucukrem zawartym w mleku ssaków oraz w mleku kobiecym. W organizmie człowieka rozkładana jest przez enzym laktazę do glukozy i galaktozy. Zmniejszenie aktywności laktazy może stanowić problem, ponieważ objawia się dolegliwościami ze strony przewodu pokarmowego oraz dolegliwościami ogólnoustrojowymi. Dieta bezlaktozowa jest ważnym elementem postępowania u osób, u których rozpoznano nietolerancję laktozy lub upośledzone jej wchłanianie.

Abstract

Lactose is a disaccharide contained in the milk of mammals and human milk. In the human body, it is broken down by the enzyme lactase into glucose and galactose. It can be a problem when lactase activity decreases, because it manifests itself in gastrointestinal complaints and systemic ailments. A lactose-free diet is an important element in people diagnosed with lactose intolerance or lactose malabsorption.

Diagnostyka i leczenie niedoboru witaminy D w aspekcie wybranych chorób układu pokarmowego

The diagnostics and treatment of vitamin D deficiency in the aspect of selected diseases of the digestive system

Anna Kłosińska

Streszczenie

Jeszcze do niedawna diagnostyka i leczenie niedoboru witaminy D oraz jego następstw stanowiły domenę reumatologów, endokrynologów i pediatrów ze względu na znaną od wielu lat rolę witaminy D w gospodarce wapniowo-fosforanowej i metabolizmie tkanki kostnej. Tymczasem ta jednostka chorobowa jest problemem interdyscyplinarnym, dotyczy lekarzy wszystkich specjalności. Badania przeprowadzone w ostatnich kilkunastu latach udokumentowały plejotropowe działanie witaminy D na organizm człowieka, ze szczególnym znaczeniem w immunomodulacji. Niedobór witaminy D odgrywa istotną rolę w patogenezie wielu chorób, w szczególności autoimmunizacyjnych, nowotworowych oraz infekcyjnych, co uwydatniła w ostatnich latach pandemia koronawirusa SARS-CoV-2. Istnienie związku między niedoborem witaminy D a chorobami układu pokarmowego może się w pierwszej chwili wydawać zaskakujące, lecz znajduje swoje głębokie uzasadnienie w mechanizmach fizjologicznych. W pierwszej części niniejszego artykułu przedstawiono podsumowanie najważniejszych wiadomości dotyczących fizjologii przemian oraz działania witaminy D w organizmie człowieka, patofizjologicznych następstw jej niedoboru, jak również zasady jego diagnostyki i leczenia, oparte na nadal obowiązujących wytycznych Endocrine Society, opublikowanych w 2011 r. W dalszej części pracy zawarto krótki przegląd doniesień naukowych dotyczących implikacji klinicznych niedoboru witaminy D w najważniejszych jednostkach chorobowych w gastroenterologii, takich jak nieswoiste choroby zapalne jelit, nowotwory przewodu pokarmowego, choroba uchyłkowa jelita grubego, ostre i przewlekłe zapalenie trzustki.

Abstract

Until recently, the diagnostics and treatment of vitamin D deficiency and its aftermath constituted the domain of rheumatologists, endocrinologists and paediatricians, because of its well-known role in the calcium-phosphate regulation and bone tissue metabolism. Meanwhile, the vitamin D deficiency is an interdisciplinary problem and a point of interest for all medical specialties. The trials of recent years showed the pleiotropic effects of vitamin D on human organism, with a significant meaning in immunomodulation. Vitamin D deficiency plays an important role in the pathogenesis of many diseases, in particular autoimmune diseases, neoplasms and, which was recently enhanced by the coronavirus SARS-CoV-2 pandemic, the infectious diseases. At first, it may seem surprising that the vitamin D deficiency is connected with the diseases of the digestive system, but it is deeply settled in the physiological mechanisms. The first part of this article contains the summary of the most important information about the physiology of metabolism and role of vitamin D in human body, as well as the pathophysiological effects and management of diagnostics and treatment of vitamin D deficiency, based on the guidelines of the Endocrine Society, published in 2011 and still obligatory. The second part of this work contains a short review of scientific reports about the clinical implications of vitamin D deficiency in the most important diseases in gastroenterology, such as inflammatory bowel diseases, neoplasms of the digestive system, the diverticular disease of the colon, acute pancreatitis and chronic pancreatitis.

Eozynofilowe zapalenia przewodu pokarmowego w piśmiennictwie

Eosinophil-associated gastrointestinal disorders in literature

Joanna Choma, Karolina Sztuka, Karolina Kapka, Kacper Czyżewski, Paulina Latosińska, Elżbieta Czkwianianc

Streszczenie

Eozynofilowe zapalenie przewodu pokarmowego to choroba, w której stan zapalny obejmuje określone części przewodu pokarmowego. Etiologia tych schorzeń nie jest do końca poznana. Obecnie dominuje pogląd, że podłożem są reakcje podobne do tych w chorobach alergicznych. Za tą teorią przemawia fakt, że eozynofilowym zapaleniom przełyku towarzyszy często inna choroba związana z nadwrażliwością, np. astma oskrzelowa, alergie pokarmowe, alergiczny nieżyt nosa.

W zależności od miejsca objętego zmianami eozynofilowe zapalenia przewodu pokarmowego dzieli się na eozynofilowe zapalenie przełyku, eozynofilowe zapalenie żołądka, eozynofilowe zapalenie żołądka i jelita cienkiego oraz eozynofilowe zapalenie jelita grubego. W piśmiennictwie można odnaleźć znaczną liczbę artykułów, wiele badań, wytyczne, zalecenia dotyczące wyłącznie eozynofilowego zapalenia przełyku. Pozostałe jednostki nadal nie w pełni scharakteryzowano. Brakuje jednoznacznych kryteriów rozpoznania, postępowania oraz danych na temat skutecznych terapii. Początkowo wydawało się, że najodpowiedniejsze będzie leczenie podobne do tego w eozynofilowym zapaleniu przełyku, polegające na przestrzeganiu diety elementarnej lub miejscowo stosowanych glikokortykosteroidach. Badania pokazały jednak, że te terapie nie zawsze są skuteczne. Podejmowane są również próby leczenia antagonistami receptorów leukotrienowych (montelukast) oraz preparatami przeciwhistaminowymi.

Coraz częściej wspomina się również o wykorzystaniu leczenia biologicznego. Nadal nie ma potwierdzenia skuteczności powyższych strategii postępowania w formie dużych badań klinicznych. Podejmowane są również kroki w celu poznania dokładnego patomechanizmu zmian zachodzących w tych schorzeniach, co pomogłoby w wyznaczeniu standardów procesu diagnostyczno-terapeutycznego.

Abstract

Eosinophil-associated gastrointestinal disorders (EGIDs) are associated with inflammation of different parts of gastrointestinal tract. Etiology is unknown. Currently it is believed that these disorders are caused by similar mechanisms as in allergies. EGIDs are frequently associated with another hypersensitivity illness such as: asthma, food allergy, allergic rhinitis. Depending on eosinophil presence throughout gastrointestinal tract we distinguish eosinophilic esophagitis, eosinophilic gastritis, eosinophilic gastroenteritis, eosinophilic colitis. In literature one may find numerous articles, research, guidelines, recommendations regarding exclusively eosinophilic esophagitis. The remaining diseases have not yet been fully characterized. We lack unequivocal diagnostic/treatment criteria followed by firmly established data. At first it was believed that taking alike eosinophilic esophagitis treatment based on elimination diet and steroids is the most appropriate approach. However, studies have shown that such approach is not always effective. Trials using leukotriene-receptor inhibitors (montelukast) and antihistamines have been undertaken. Increasingly, potential application of biological drugs is being mentioned. We still lack confirmation on efficacy of above mentioned strategies in means of big clinical trials. Steps are being undertaken to fully understand the underlying pathomechanism which could lead to setting standards of diagnostic/therapeutic process.

Szpiczak plazmocytowy żołądka – opis przypadku

Extramedullary plasmacytoma of the stomach – a case report

Patryk Smoliński, Adriana Pietrzkiewicz, Beata Muszczyńska-Bernhard

Streszczenie

Szpiczak plazmocytowy należy do chorób nowotworowych układu chłonnego, których lokalizacja w rzadkich przypadkach może dotyczyć narządów miękkich. Z tego powodu jego uwzględnienie w diagnostyce różnicowej zmian ogniskowych przewodu pokarmowego podczas diagnostyki endoskopowej bywa rzadkie, a z uwagi na niespecyficzną manifestację kliniczną ustalenie prawidłowego rozpoznania jest wręcz niemożliwe bez wykonania dodatkowych badań. W pracy przedstawiono przypadek dokumentujący obraz endoskopowy zaawansowanej postaci szpiczaka żołądka, którego wykryto podczas ambulatoryjnej diagnostyki endoskopowej.

Abstract

Plasmacytoma is a lymphoid neoplasm of an uncommon localistion within soft tissue organs. Due to unspecific clinical symptoms this disease is rarely taken into acount in differential diagnosis unless additional pieces of information or test results are given. Consequently, neither quick making final diagnosis nor considering it while formulating differential diagnosis, is hardly possible. In the paper we present a clinical case of a plasmacytoma on an outpatient endoscopy examination.

Połknięcie ciała obcego przez więźnia aresztu śledczego – opis przypadku

Foreign body ingestion in a prisoner – a case report

Marta Siedlecka, Piotr Oset

Streszczenie

Połknięcie ciała obcego to sytuacja często spotykana w praktyce klinicznej. Przeważająca część połkniętych przedmiotów ma tendencję do samoistnego przemieszczania się wzdłuż przewodu pokarmowego i wydalenia. Dostępnych jest wiele procedur medycznych pozwalających na usunięcie ciała obcego, trudność mogą stanowić ostro zakończone, sztywne, długie przedmioty, których pasaż przez przewód pokarmowy może być związany z dużym ryzykiem powikłań. W sierpniu 2021 r. do Kliniki Gastroenterologii przyjęto 42-letniego mężczyznę z objawami dolegliwości bólowych brzucha, jakie wystąpiły po zamierzonym połknięciu metalowych drutów długości ok. 10 cm, które przemieściły się do żołądka i tam utknęły. Z powodu ryzyka powikłań z tym związanych podjęto skuteczną próbę ich usunięcia podczas endoskopii przewodu pokarmowego z użyciem nożyczek, pętli i nakładki overtube.

Abstract

Foreign body ingestion is a frequent condition, with the majority of foreign bodies (FBs) tending to spontaneously proceed along the gastrointestinal tract without any major complications. A wide range of procedures are available to remove FBs; however, a real challenge exists in managing sharp, rigid, and long foreign objects, which are related to higher rates of complications. In August 2021 a 42-year-old man who intentionally swallowed a metallic wire of approximate length 10 cm, presented to our Clinic with abdominal pain two weeks after the ingestion. The foreign body had migrated to the stomach and got stuck, there was a risk of complication included perforation, but finally FB removal was done successfully via an overtube device in gastrointestinal endoscopy.