Dermatologia Praktyczna 1/2024

Choroby skóry związane z zakażeniem Helicobacter pylori

Skin diseases associated with Helicobacter pylori infection

Franciszek Seneczko, Michał Seneczko

Streszczenie

Helicobacter pylori jest bakterią Gram-ujemną, mikroaerofilną, ukształtowaną spiralnie oraz mającą wici. Głównym rezerwuarem H. pylori jest błona śluzowa ludzkiego żołądka, ponieważ bakteria wykazuje przystosowawcze cechy mikrobiologiczne pozwalające na przetrwanie w niesprzyjających warunkach, również w kwaśnym środowisku soku żołądkowego. Ma także mechanizmy przystosowawcze do unikania eradykacji przez układ odpornościowy.

H. pylori jest głównym czynnikiem etiologicznym przewlekłego zapalenia błony śluzowej oraz choroby wrzodowej żołądka. Ponadto zakażenie H. pylori zostało zakwalifi kowane jako główny czynnik rakotwórczy; seropozytywizacja H. pylori może odgrywać rolę patogenną w rozwoju dwóch różnych raków żołądka: gruczolakoraka dystalnej części żołądka

(distal gastric adenocarcinoma – DGA) i chłoniaka związanego z tkanką limfoidalną błony śluzowej żołądka (mucosa associated lymphoid tissue – MALT). Możliwa jest także korelacja

przyczynowo- skutkowa zakażenia H. pylori z chorobami o profilu dermatologicznym; choroby o związkach najlepiej udokumentowanych przedstawiono poniżej.

Abstract

Helicobacter pylori is a Gram-negative, microaerophilic, spiral-shaped and flagellated bacterium. The main reservoir of H. pylori is the mucous membrane of the human stomach, as the bacterium has adaptive microbiological features that allow it to survive in unfavorable conditions, including the acidic environment of gastric juice. It also has adaptive mechanisms to avoid eradication by the immune system.

H. pylori is the main etiological factor in chronic mucosistis and gastric ulcer disease. In addition, H. pylori infection has been classifi ed as a major carcinogen; H. pylori seropositivity may play a pathogenic role in the development of two different types of gastric cancer: distal gastric adenocarcinoma (DGA) and mucosa associated lymphoid tissue (MALT). A causal correlation between H. pylori infection and dermatological diseases is also possible; the diseases with the most documented relationships are shown below.

Słowa kluczowe: Helicobacter pylori, onkoproteina CagA, gruczolakorak dystalnej części żołądka, chłoniak związany z tkanką limfoidalną błony śluzowej żołądka, Helicobacter pylori i choroby skóry

Key words: Helicobacter pylori, oncoprotein CagA, distal gastric adenocarcinoma, mucosa associated lymphoid tissue, Helicobacter pylori and skin diseases

Choroba Degosa-Köhlmeiera – przegląd piśmiennictwa

Köhlmeier-Degos syndrome – review of the literature

Michał Dec, Hubert Arasiewicz

Streszczenie

Choroba Degosa-Köhlmeiera (choroba Degosa), znana również jako grudkowatość złośliwa zanikowa, jest rzadką i ciężką waskulopatią objawiającą się charakterystycznymi zmianami skórnymi oraz możliwym zajęciem układu ogólnoustrojowego. Choroba stwarza poważne wyzwania w zakresie leczenia i postępowania, ponieważ nie ma ustalonego protokołu terapeutycznego. Obecne strategie leczenia skupiają się przede wszystkim na uważnej obserwacji i leczeniu towarzyszących chorobie objawów. Próbowano stosować różne metody leczenia, w tym leki przeciwpłytkowe, leki przeciwzakrzepowe, leki immunosupresyjne, ekulizumab, glikokortykosteroidy w połączeniu z cyklofosfamidem, aspiryną, dipirydamolem

i dożylną immunoglobuliną, z różnymi wynikami. Ponadto zgłoszono skuteczne leczenie laserem Er:YAG, co sugeruje możliwości terapeutyczne w leczeniu objawów skórnych tej choroby. Układowy charakter schorzenia wymaga wielodyscyplinarnego leczenia i postępowania. Konieczne są dalsze badania w celu ustalenia skutecznych strategii terapeutycznych tej rzadkiej i ciężkiej waskulopatii.

Abstract

Köhlmeier-Degos disease (Degos disease), also known as malignant atrophic papulosis, is a rare and severe vasculopathy characterized by distinctive skin lesions and potential systemic involvement. The disease poses significant challenges in terms of treatment and management, with no established therapeutic protocol. Current treatment strategies primarily focus on careful follow-up and managing associated symptoms. Various treatment modalities have been attempted, including antiplatelet agents, anticoagulants, immunosuppressant drugs, eculizumab, corticosteroids combined with cyclophosphamide, aspirin, dipyridamole, and intravenous immunoglobulin, with varied results. Additionally, successful treatment with Er:YAG laser has been reported, suggesting potential therapeutic options for managing the skin manifestations of this disease. The systemic nature of the condition necessitates a multidisciplinary approach to treatment and management. Further research is needed to establish eff ective therapeutic strategies for this rare and severe vasculopathy.

Słowa kluczowe: choroba Degosa, grudkowatość złośliwa zanikowa, waskulopatie

Key words: Degos disease, malignant atrophic papulosis, vasculopathy

Pierwotne dermatozy perforujące – przegląd piśmiennictwa

Primary perforating dermatoses – review of the literature

Michał Dec, Hubert Arasiewicz

Streszczenie

Dermatozy perforujące to rzadkie choroby skóry charakteryzujące się rozwojem swędzących grudek z centralnymi czopami keratynowymi. Celem tego artykułu przeglądowego jest przedstawienie kompleksowego przeglądu obecnego rozumienia dermatoz perforujących, w tym ich obrazu klinicznego, podstawowej patofizjologii, stanowisk diagnostycznych i strategii

leczenia.

Szczegółowo omówiono objawy kliniczne dermatoz perforujących, w tym charakterystyczny obraz zmian skórnych. Badany jest związek między dermatozami perforującymi a różnymi ogólnoustrojowymi schorzeniami, np. przewlekłą chorobą nerek i cukrzycą. Rozpoznanie dermatozy perforującej potwierdza się na podstawie biopsji skóry i badania histopatologicznego. Charakterystyczną cechą histopatologiczną jest obecność pionowo zorientowanych tuneli w obrębie naskórka, które umożliwiają przeznaskórkowe usuwanie elementów tkanki łącznej.

Dokładna patofizjologia dermatoz perforujących pozostaje niejasna. Uważa się, że dochodzi do zakłócenia prawidłowego procesu keratynizacji i wymiany komórek naskórka. To zaburzenie prowadzi do powstania charakterystycznego czopa centralnego i późniejszej reakcji zapalnej.

W przeglądzie omówiono także trudne zadanie, jakim jest leczenie pacjentów dotkniętych dermatozami perforującymi. Przedstawiono możliwości leczenia, począwszy od leczenia choroby podstawowej, po łagodzenie objawów za pomocą miejscowych glikokortykosteroidów i środków zmiękczających skórę. Rokowanie w przebiegu tych chorób często wiąże się ze skutecznym leczeniem choroby podstawowej, ze szczególnym uwzględnieniem potencjalnego długotrwałego nawrotu choroby.

Abstract

Perforating dermatoses are rare skin diseases characterized by the development of itchy papules with central keratin plugs. The purpose of this review article is to provide a comprehensive overview

of the current understanding of perforating dermatoses, including their clinical presentation,

underlying pathophysiology, diagnostic approaches, and treatment strategies.

The clinical symptoms of perforating dermatoses, including the characteristic appearance of papules with central keratin plugs, are discussed in detail. The relationship between perforating dermatoses and various systemic conditions, such as chronic kidney disease and diabetes, is being investigated. The diagnosis of perforating dermatosis is confirmed by skin biopsy and histopathological examination. A characteristic histopathological feature is the presence of vertically oriented tunnels within the epidermis, which allow transepidermal elimination of connective tissue elements.

The exact pathophysiology of perforating dermatoses remains unclear. It is believed that the normal process of keratinization and epidermal cell turnover is disrupted. This disorder leads to the formation of a characteristic central plug and subsequent inflammatory reaction.

The review also discusses the difficult task of treating patients affected by perforating

dermatoses. Treatment options are discussed, ranging from treating the underlying disease to symptom relief with topical corticosteroids and emollients. The prognosis of perforating is examined, often related to the effective treatment of the underlying disease, with particular

emphasis on the potential for long-term recurrence of the disease.

Słowa kluczowe: dermatozy perforujące, choroba Kyrlego, perforujące zapalenie mieszków włosowych, reaktywna perforująca kolagenoza, elastosis perforans serpiginosa

Key words: perforating dermatoses, Kyrle’s disease, perforating folliculitis, reactive perforating collagenosis, elastosis perforans serpiginosa

Badania kliniczne – temat naukowy ważny dla każdego lekarza

Clinical trials – important for every physician

Jacek Zdybski

Streszczenie

W artykule omówiono kluczowy wpływ farmakologii na rozwój medycyny, skupiając się na procesie opracowywania nowych leków poprzez badania kliniczne. Opisano etapy badań, od eksperymentów laboratoryjnych po badania na zwierzętach, aż do badań klinicznych na ludziach, zwracając uwagę na korzyści dla pacjentów z udziału w badaniach oraz podkreślając szczególną opiekę i dostęp do innowacyjnych terapii.

Łysienie plackowate (alopecia areata) jest omawiane jako trudna do leczenia choroba autoimmunologiczna, a badania kliniczne w tej dziedzinie uznawane są za szansę dla pacjentów. Badania kliniczne są to globalne projekty, w Polsce prowadzone są w wyspecjalizowanych ośrodkach dermatologicznych. Autor zachęca do śledzenia informacji na stronie clinicaltrials.gov i konsultacji z lekarzem w sprawie uczestnictwa w badaniach klinicznych.

Artykuł kończy się informacją o rekrutacjach do badań klinicznych prowadzonych w Polsce, dotyczących m.in. łysienia plackowatego i innych schorzeń skórnych. Autor zachęca też zainteresowanych do kontaktu z odpowiednim koordynatorem.

Abstract

The article discusses the significant impact of pharmacology on the development of medicine, focusing on the process of developing new drugs through clinical trials. The stages of research

are described, from laboratory experiments to animal testing, culminating in clinical trials involving humans. Emphasis is placed on the benefits for patients participating in these trials,

highlighting specialized care and access to innovative therapies.

Alopecia areata is discussed as a challenging autoimmune disease, with clinical trials in this field seen as an opportunity for patients. Clinical trials are global projects, conducted in specialized dermatological centres in Poland. The author encourages monitoring information on the clinicaltrials.gov website and consulting with a doctor regarding participation in clinical trials.

The article concludes with information about ongoing clinical trial recruitments in Poland, including studies related to alopecia areata and other dermatological conditions. The author encourages interested individuals to contact the relevant coordinator.

Słowa kluczowe: farmakologia, badanie kliniczne, terapie innowacyjne, alopecia areata, choroba autoimmunologiczna, badania dermatologiczne, rekrutacja, schorzenia dermatologiczne

Key words: pharmacology, clinical trials, innovative therapies, alopecia areata, autoimmune disease, dermatological research, recruitment, dermatological conditions

Pokrzywka nawrotowa u dziecka: wyzwania diagnostyczne – analiza przypadku

Recurrent urticaria in a child: diagnostic challenges – case analysis

Aldona Olejnik

Streszczenie

Wprowadzenie. Pokrzywka nawrotowa, choć zazwyczaj niegroźna, może stwarzać istotne trudności w diagnostyce i leczeniu, zwłaszcza u dzieci. W niniejszym artykule przedstawiono przypadek nawracającej ostrej pokrzywki u 14-letniej dziewczynki, zwrócono uwagę na krytyczne momenty w diagnostyce oraz dostosowanie postępowania do aktualnych standardów zgodnie z dotyczącymi tego schorzenia kryteriami Europejskiej Akademii Alergologii i Immunologii Klinicznej (European Academy of Allergy and Clinical Immunology – EAACI), Globalnej Europejskiej Sieci ds. Alergii i Astmy (Global Allergy and Asthma European Network – GA2LEN), Europejskiego Forum Dermatologicznego (European Dermatology Forum – EDF), a także Światowej Organizacji Alergii (World Allergy Organization – WAO).

Cel pracy. Celem niniejszego artykułu jest dokładna analiza przypadku nawracającej pokrzywki u młodej pacjentki i próba identyfikacji czynników wyzwalających oraz omówienie krytycznych aspektów diagnostycznych. Praca ma na celu dostarczenie praktycznych wskazówek dla dermatologów, szczególnie w kontekście rozpoznawania i leczenia pokrzywki u dzieci.

Opis przypadku. Omówienie przypadku 14-letniej dziewczynki z nawracającą pokrzywką. W artykule zaprezentowano główne wyzwania diagnostyczne związane z nawrotową pokrzywką u dzieci, w tym konieczność różnicowania z innymi schorzeniami skórnymi oraz indywidualizację testów diagnostycznych. Podkreślono konieczność dostosowania postępowania do najnowszych wytycznych, zwłaszcza w kontekście terapii lekami przeciwhistaminowymi i ewentualnego zastosowania terapii biologicznej w przypadkach opornych na konwencjonalne leczenie.

Wnioski. Analiza przypadku nawracającej pokrzywki u 14-letniej dziewczynki ukazuje, jak istotne jest precyzyjne i kompleksowe postępowanie w diagnostyce tego schorzenia. Wnioski z tej analizy stanowią cenne źródło informacji dla dermatologów pragnących pogłębić swoją wiedzę w zakresie diagnostyki i leczenia pokrzywki nawrotowej u dzieci.

Słowa kluczowe: pokrzywka, bąbel pokrzywkowy, leki przeciwhistaminowe, terapia biologiczna, dzieci

Key words: urticaria, hives, antihistamine drugs, biologic therapy, pediatrics

Trudności diagnostyczne pierwotnych chłoniaków skóry – opis przypadku pacjentki z ziarniniakiem grzybiastym i atopowym zapaleniem skóry

Diagnostic difficulties in primary cutaneous lymphomas – a case report of a patient with mycosis fungoides and atopic dermatitis

Bartosz Woźniak, Jolanta Węgłowska, Grażyna Wąsik

Streszczenie

Wprowadzenie. Pierwotne chłoniaki skóry to heterogenna grupa nowotworów nieziarniczych

układu chłonnego o różnorodnym obrazie klinicznym oraz histopatologicznym mogącym imitować inne choroby dermatologiczne i sprawiać dużo problemów diagnostycznych. W czasie rozpoznania nie dochodzi do zajęcia innych narządów poza skórą, co jest charakterystyczną cechą tych nowotworów. Patogeneza tych chorób nie została do końca poznana.

Cel pracy. Przedstawienie zasadności wielokrotnych biopsji skóry w celu ustalenia ostatecznego rozpoznania ziarniniaka grzybiastego.

Opis przypadku. 55-letnia pacjentka z wieloletnim, ciężkim przebiegiem atopowego zapalenia skóry (AZS) była wielokrotnie hospitalizowana na oddziale dermatologii z powodu

zaostrzenia zmian skórnych oraz utraty włosów. Ze względu na dużą zmienność zmian skórnych kilkakrotnie wykonano biopsję skóry oraz badanie immunohistochemiczne, które ostatecznie potwierdziły rozpoznanie ziarniniaka grzybiastego.

Wnioski. Pierwotne chłoniaki skóry rozpoznaje się na podstawie obrazu klinicznego, histopatologicznego oraz immunofenotypu naciekających limfocytów. Kilka biopsji skóry może być niezbędnych do ustalenia rozpoznania, a żeby zwiększyć ich wartość diagnostyczną, należy przestrzegać kilku zasad.

Abstract

Introduction. Primary cutaneous lymphomas are a rare heterogeneous group of non-Hodgkin’s lymphomas. The variety of clinical and histopathological pictures makes them tough to diagnose. The pathogenesis is not fully understood. Some data indicate the influence of genetic factors, viruses, infections, drugs, and occupational factors on the development of the disease.

Aim of the study. To present the validity of multiple skin biopsies to make the final diagnosis of mycosis fungoides.

Case report. A 55-year-old patient with a long-term, severe course of atopic dermatitis was frequently hospitalized in the dermatology department due to exacerbation of skin lesions and hair loss. Due to the high variability of skin lesions, several skin biopsies and immunohistochemical examinations were performed, which confirmed the diagnosis of mycosis fungoides.

Conclusions. Primary cutaneous lymphomas are diagnosed based on clinical, histopathological, and immunophenotype of infiltrating lymphocytes. Several skin biopsies may be necessary to establish a final diagnosis.

Słowa kluczowe: pierwotne chłoniaki skóry, ziarniniak grzybiasty, atopowe zapalenie skóry, biopsja skóry

Key words: primary cutaneous lymphoma, mycosis fungoides, atopic dermatitis, skin biopsy

Wykorzystanie technik łączonych w terapii pourazowych blizn zanikowych – opis przypadku

The use of combined techniques in the treatment of post-traumatic atrophic scars – case report

Joanna Zalewska, Anna Płatkowska

Streszc zenie

Zaburzenie procesu gojenia może prowadzić do bliznowacenia patologicznego z wytworzeniem blizn przerostowych, keloidowych oraz zanikowych. Te ostatnie powstają w wyniku urazu fizycznego, chemicznego, oparzeń lub przewlekłego stanu zapalnego, jak m.in. w przebiegu trądziku pospolitego, co skutkuje ścieńczeniem skóry właściwej oraz znaczącą utratą kolagenu i elastyny. Ich leczenie powinno być ukierunkowane na indukcję neokolagenezy w celu zmniejszenia głębokości blizn i poprawy tekstury skóry. W omawianym artykule zaprezentowano przypadek 17-letniej pacjentki, która zgłosiła się z powodu pourazowej, zanikowej blizny w centralnej części twarzy. Uraz spowodowany był uderzeniem szklaną butelką pół roku wcześniej. W leczeniu zastosowano techniki łączone z użyciem nici polidioksanowych (polydioxanone – PDO), mezoterapię osoczem bogato płytkowym oraz peelingi chemiczne i uzyskano w pełni zadowalający efekt estetyczny. Każda z wymienionych technik charakteryzuje się odmiennym mechanizmem działania i może znaleźć zastosowanie w terapii blizn zanikowych.

Abstract

Disturbance of the healing process may lead to pathological scarring, with the formation of hypertrophic, keloid and atrophic scars. The last ones result from injuries, chemical trauma, burns, or chronic inflammation such as in acne vulgaris, which cause thinning of dermis and significant loss of collagen and elastin. The primary aim of treating atrophic scars is to stimulate neocollagenesis, in order to diminish scar depth and enhance the texture of the skin. In the article we present a case of a 17-year-old female patient who presented to the dermatological outpatient clinic due to a post-traumatic, atrophic scar on the central part of the face. The injury had been caused by a hit with a glass bottle six months earlier. Implemented treatment included combined therapies with polydioxanone (PDO) threads, platelet-rich plasma mesotherapy and chemical peels which resulted in fully satisfactory aesthetic effect. All mentioned techniques are characterized by distinct mechanisms of action and may find an application in the treatment of atrophic scars.

Słowa kluczowe: blizny zanikowe, nici PDO, osocze bogatopłytkowe, peelingi chemiczne

Key words: atrophic scars, PDO threads, platelet-rich plasma, chemical peels

Dermatologia dziecięca – pytania i odpowiedzi

Mirosława Kuchciak-Brancewicz

Streszczenie

Na skórze mogą pojawić się obszary wyglądające jak zabrudzone, choć w rzeczywistości nimi nie są. Najczęściej są to zlokalizowane zaburzenia rogowacenia terra firma-forme dermatosis. Można je usunąć przez potarcie roztworem alkoholu.

Grzybica skóry gładkiej jest dość częstym schorzeniem występującym u dzieci. Wymaga potwierdzenia w badaniu mikologicznym i odpowiedniego leczenia przeciwgrzybiczego, a w przypadkach grzybicy odzwierzęcej także odpowiedniego postępowania w stosunku do zakażonych zwierząt.

Kontaktowe zapalenie skóry należy do grupy schorzeń, w których reakcję zapalną skóry wyzwala bezpośredni kontakt z czynnikami środowiskowymi. Wymaga wyeliminowania czynnika uczulającego i leczenia przeciwzapalnego. Najczęściej stosuje się miejscowo działające glikokortykosteroidy, rzadziej glikokortykosteroidy systemowe.

Drobne pęcherzyki pojawiające się nagle na skórze małego dziecka mogą być objawem kilku chorób, najczęściej ospy wietrznej i liszajca pęcherzowego. Przebieg obu schorzeń jest klinicznie znamienny, ale czasem mogą wystąpić trudności diagnostyczne. Może się także zdarzyć jednoczesne wystąpienie tych chorób.

Pęcherzowe oddzielanie się naskórka dziedziczne to grupa rzadkich, uwarunkowanych genetycznie chorób skóry, w których przebiegu dochodzi do powstawania pęcherzy w miejscu urazów mechanicznych. W większości odmian obecność pęcherzy i nadżerek stwierdza się w chwili porodu lub w okresie wczesnoniemowlęcym. Podejrzenie pęcherzowego oddzielania się naskórka wysuwa się na podstawie badania klinicznego, a potwierdza w dodatkowych badaniach. Leczenie jest objawowe. Unikanie urazów należy do najważniejszych elementów profilaktyki.

Abstract

There may be areas of the skin that look dirty, but in fact they are not. These are most often localized keratinization disorders called terra firma-forme dermatosis. They can be removed by rubbing with an alcohol solution.

Mycosis dermatitis is a fairly common disease occurring in children. It requires confirmation by mycological examination and appropriate antifungal treatment and, in the case of zoonotic mycosis, also appropriate treatment of infected animals.

Contact dermatitis belongs to a group of diseases in which the inflammatory reaction of the skin is triggered by direct contact with environmental factors. It requires elimination of the allergenic factor and anti-inflammatory treatment. Topical corticosteroids are most often used, and systemic corticosteroids are less commonly used.

Small bubbles that suddenly appear on a small child’s skin can be a symptom of several diseases, most often chickenpox and bullous impetigo. The course of both diseases is clinically significant, but sometimes diagnostic difficulties may occur. It is also possible for these diseases to occur simultaneously.

Hereditary epidermolysis bullosa is a group of rare, genetically determined skin diseases that result in the formation of blisters at the site of mechanical

trauma. In most varieties, the presence of blisters and erosions is detected at the time of delivery or in early infancy. Hereditary epidermolysis bullosa is suspected on the basis of a clinical examination and confirmed by additional tests. Treatment is symptomatic. Avoiding injury is one of the most important elements of prevention.

Słowa kluczowe: dzieci, terra firma-forme dermatosis, grzybica skóry gładkiej, kontaktowe zapalenie skóry, liszajec pęcherzowy, ospa wietrzna, wrodzone

pęcherzowe oddzielanie się naskórka

Key words: children, terra firma-forme dermatosis, dermatophytosis, contact dermatitis, bullous impetigo, chickenpox, congenital epidermolysis bullosa