Dermatologia Praktyczna 1/2021

Łuszczyca i choroby współistniejące. Część 2. Choroby autoimmunologiczne

Psoriasis and co-morbidities. Part 2. Autoimmunological diseases
Franciszek Seneczko

Streszczenie
W etiopatogenezie łuszczycy, poza zaburzeniami immunologicznymi, rozważa się również mechanizmy autoimmunologiczne, za którymi przemawia obecność autoreaktywnych komórek T, jako jednych z najważniejszych patogenetycznych elementów komórkowych choroby. Poza tym łuszczyca, szczególnie o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego, wiąże się ze znacząco zwiększonym ryzykiem dermatologicznych oraz innych chorób współistniejących, w tym chorób autoimmunologicznych, takich jak autoimmunologiczne choroby pęcherzowe, bielactwo nabyte, łysienie plackowate, zapalenie tarczycy, niektóre choroby tkanki łącznej, stwardnienie rozsiane, cukrzyca typu I i choroba Leśniowskiego-Crohna.
Słowa kluczowe: łuszczyca, choroby autoimmunologiczne, autoimmunologiczne choroby pęcherzowe, choroby współistniejące.

Kalcypotriol/Betametazon – preferencje pacjentów

Calcipotriol/Betamethasone – patients’ preferences
Joanna Narbutt

Streszczenie
W łagodnej postaci łuszczycy zaleca się terapię miejscową, natomiast w postaci umiarkowanej do ciężkiej jest ona jedynie uzupełnieniem leczenia ogólnego. Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Dermatologicznego leczeniem miejscowym pierwszego rzutu są preparaty zawierające w składzie betametazon i kalcypotriol, obecnie dostępne w trzech podłożach: maści, żelu i piany. Wykazują one najwyższą skuteczność spośród wszystkich dostępnych na rynku leków i charakteryzują się dobrym profilem bezpieczeństwa. Ponadto są łatwe w aplikacji, co istotnie wpływa na przestrzeganie zaleceń lekarskich i regularne stosowanie preparatu przez pacjentów. Kalcypotriol/betametazon w postaci maści dodatkowo charakteryzuje się szybką penetracją substancji aktywnych oraz ma właściwości natłuszczające skórę. Ostateczny wybór podłoża (maść, żel, piana) jest wynikiem poznania preferencji pacjenta. W pracy przedstawiono dane dotyczące potrzeb chorych oraz informacje na temat bezpieczeństwa i skuteczności preparatów zawierających kalcypotriol z dipropionianem betametazonu.
Słowa kluczowe: łuszczyca, terapia miejscowa, betametazon, kalcypotriol, potrzeby pacjentów

Najczęstsze patologie skóry stopy

The most common pathologies of the foot’s skin
Ligia Brzezińska-Wcisło, Agnieszka Honisz, Piotr Kapica

Streszczenie
Stopa to jeden z najbardziej precyzyjnych elementów narządu ruchu, styka się z podłożem, po którym stąpamy, wyczuwa nieprawidłowości, dostosowuje się do marszu pod górę czy w dół, a czasami ulega zmęczeniu.
Pokrywa ją skóra gruba i nieowłosiona. Na jej powierzchni występują rowki o równym przebiegu, tworząc charakterystyczny układ zwany liniami papilarnymi, znamiennymi i charakterystycznymi dla każdego człowieka.
Do podstawowych funkcji skóry stóp zalicza się funkcję ochronną, odbiór bodźców ze środowiska zewnętrznego i termoregulację. Stopy są podatne na wiele zaburzeń dermatologicznych ze względu na odmienną budowę histopatologiczną skóry w tej lokalizacji. Stopa narażona jest na częste urazy, co może skutkować infekcjami bakteryjnymi. Intensywne pocenie się, maceracja i znaczna ciepłota w obrębie stopy mogą prowadzić do zakażeń o różnorodnej etiologii. Przykład stanowi zakażenie grzybicze wywołane dermatofitami, grzybami drożdżopodobnymi i pleśniowcami.
Nadmierne pocenie predysponuje także do zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego. W pracy został również omówiony wyprysk stóp, w terapii którego kluczowe znaczenie ma szybka eliminacja czynników prowokujących zmiany.
Omówiono również zmiany morfologiczne paznokci, do których zaliczamy wrodzone zaburzenia w rozwoju paznokci, zmiany w uksztaltowaniu i zabarwieniu płytki paznokciowej oraz zmiany strukturalne paznokci.
Wzmożone pocenie i podrażnienie mechaniczne nasilają chorobę podstawową, dlatego leczenie dermatologiczne stóp jest trudne.
Słowa kluczowe: łuszczyca, grzybica, wyprysk, zmiany morfologiczne paznokci

Ciężkie skórne reakcje niepożądane związane ze stosowaniem leków – etiopatogeneza, cechy kliniczne i leczenie. Część 1. Zespół Stevensa-Johnsona/ toksyczna nekroliza naskórka (SJS/TEN)

Severe cutaneous adverse reactions related to the use of drugs – ethiopathogenesis, clinical features and treatment. Part 1. Stevens-Johnson syndrome/ toxic epidermal necrolysis (SJS/TEN)
Michał Seneczko, Franciszek Seneczko

Streszczenie
Nadwrażliwość na leki może ujawniać się jako różne rodzaje reakcji – od łagodnych i samoograniczających się, po zagrażające życiu ciężkie skórne reakcje niepożądane (SCARs). Do SCARs należą nieanafilaktyczne postaci fenotypowe, wywoływane przy udziale opóźnionych reakcji nadwrażliwości typu IV, które cechuje swoista dla leku odpowiedź immunologiczna z udziałem limfocytów T. Do głównych SCARs są zaliczane: zespół Stevensa-Johnsona/toksyczna nekroliza naskórka (SJS/TEN), reakcja na lek z eozynofilią i objawami ogólnoustrojowymi (DRESS), ostra uogólniona osutka krostkowa (AGEP) oraz uogólniona pęcherzowa utrwalona wysypka polekowa (GBFDE). Poza patomechanizmem, poszczególne postacie SCARs różnią się pod względem wywołujących leków, obrazem klinicznym, leczeniem i rokowaniem. W pracy omówiono zespół Stevensa-Johnsona/ toksyczną nekrolizę naskórka – etiologię, cechy kliniczne i leczenie.
Słowa kluczowe: ciężkie skórne reakcje niepożądane, zespół Stevensa-Johnsona, toksyczna nekroliza naskórka, cyklosporyna, leki biologiczne

Historia fototerapii (UVB, UVA, PUVA) w dermatologii

History of phototherapy (UVB, UVA, PUVA) in dermatology
Anna Malewska-Woźniak, Zygmunt Adamski

Streszczenie
W dermatologii istnieje wiele form leczenia, od miejscowego, poprzez leczenie ogólne oraz światłolecznictwo. Fototerapia jako najstarsza metoda jest jedną z bezpieczniejszych i skuteczniejszych terapii. Fototerapia jest szczególną formą leczenia, która wykorzystując światło słoneczne lub widmo zbliżone do światła słonecznego, wywołuje efekt terapeutyczny. Leczenie światłem jest uznaną metodą leczenia ze względu na koszt, jednakże nie zawsze cechuje się łatwą dostępnością. Już w starożytności uczeni wierzyli w zdrowotną moc słońca, uznawali, że wpatrywanie się w nie może nieść im pomoc. Leczenie światłem stało się popularną formą leczenia i jest wykorzystywane do dzisiaj.
Słowa kluczowe: fototerapia, UVB, PUVA, UVA1

Opis przypadku terapii trądziku piorunującego bez objawów systemowych przy pomocy izotretynoiny z azytromycyną oraz miejscowego leczenia roztworem rodników ponadtlenkowych o neutralnym pH

Acne fulminans without systemic symptoms treated with isotretoin, azithromycin and neutral pH superoxidised aqueous solution – a case report
Gustaw Roter, Dorota Mehrholz, Natalia Brzezińska, Roman Nowicki

Streszczenie
Trądzik piorunujący (acne fulminans) to rzadka postać trądziku, występująca najczęściej u chłopców w wieku dojrzewania. Z uwagi na ciężki przebieg choroby terapia powinna być wielokierunkowa oraz dostosowana do potrzeb pacjenta. Leczenie w pierwszej linii opiera się na połączeniu doustnych glikokortykosteroidów oraz izotretynoiny. W przypadku obecności zaawansowanych zmian ropnych stosuje się dodatkowo doustne antybiotyki oraz miejscowe środki antyseptyczne. U przedstawionego pacjenta jako leczenie wspomagające zastosowano miejscowo roztwór rodników ponadtlenkowych o neutralnym pH.
Słowa kluczowe: trądzik, izotretynoina, roztwór rodników ponadtlenkowych o neutralnym pH

Skórne manifestacje zakażenia SARS-CoV-2 – opis przypadku („COVID toes”)

Cutaneus manifestations in SARS-Cov-2 patients – case report („COVID toes”)
Katarzyna Waligóra-Dziwak, Zygmunt Adamski

Streszczenie
Infekcja SARS-CoV-2 obejmuje szerokie spektrum objawów, zarówno zagrażających życiu, jak i miernie nasilonych. Wraz z rosnącą liczbą raportowanych przypadków zakażeń SARS-CoV-2 zwiększa się ilość opisywanych manifestacji skórnych. W literaturze pojawiają się dane o występowaniu objawów dermatologicznych zakażenia SARS-CoV-2 z różną częstością, w zależności od badań przeprowadzonych w zainfekowanej populacji, obejmując zakres od 0,2% przypadków w badaniu przeprowadzonym w populacji chińskiej, aż do 20,4% przypadków w badaniu przeprowadzonym w populacji włoskiej. Spośród najczęściej opisywanych skórnych manifestacji wymienia się osutkę ospopodobną, osutkę plamistogrudkową, wykwity pokrzywkowate, a także zmiany pseudoodmrozinowe w częściach akralnych kończyn. Zmiany pseudoodmrozinowe raportowane podczas pandemii COVID-19 opisywane są jako rumieniowo-obrzękowe wykwity, zlokalizowane w częściach akralnych kończyn, zazwyczaj na palcach stóp i podeszwach. Zmiany te występują zwykle asymetrycznie, są bolesne lub towarzyszy im świąd. Zazwyczaj dotyczą młodych pacjentów, bez objawów ogólnych oraz bez objawu Raynauda, a także bez wywiadu ekspozycji na zimne, wilgotne powietrze. Istnieją liczne doniesienia literaturowe odnośnie tzw. „COVID toes”, jednakże w części przypadków nie przeprowadzono testów weryfikujących zakażenie SARS-CoV-2, z tego względu związek pomiędzy zakażeniem i objawem wymaga dalszych badań. W niniejszej publikacji został opisany kolejny przypadek zmian rumieniowo-obrzękowych w części akralnej kończyn w przebiegu zakażenia SARS-CoV-2.
Słowa kluczowe: SARS-CoV-2, COVID-19, zmiany pseudoodmrozinowe, manifestacja skórna