Przegląd Pediatryczny 2/2020

Procedura postępowania z dzieckiem na SOR/IPP, oddziale pediatrycznym z podejrzeniem lub rozpoznaniem COVID-19
Guidance for pediatric emergency department, emergency room and pediatric hospital with a child suspected or diagnosed with COVID-19
Teresa Jackowska, Magdalena Marczyńska

Streszczenie
Przedstawione wytyczne opisują podstawowe zasady postępowania z dziećmi przyjętymi na szpitalny oddział ratunkowy, izbę przyjęć czy do szpitala bez lub z rozpoznaniem COVID-19 (wywołanym wirusem SARS-CoV-2). Wytyczne opierają się na opublikowanym przeglądzie literatury i będą ewoluować, gdy nasza wiedza o tej infekcji będzie szersza. Większość dzieci będzie miała łagodne objawy, znacznie łagodniejsze niż u dorosłych, oraz nie będzie miała problemów z oddychaniem.
Obecne dowody sugerują, że oddziały pediatryczne nie będą na pierwszej linii walki z koronawirusem, ale mają do odegrania kluczową rolę, o czym należy pamiętać i dobrze wszystko zaplanować.
Słowa kluczowe: choroba koronawirusowa, wirus SARS-CoV-2

Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i Konsultanta Krajowego w dziedzinie pediatrii dotyczące opieki ambulatoryjnej nad dziećmi w czasie pandemii COVID-19, wywołanej wirusem SARS-CoV-2
Recommendations of the Polish Pediatric Society and the National Consultant in the field of pediatrics regarding outpatient care for children during the COVID-19 pandemic, caused by the SARS-CoV-2 virus
Teresa Jackowska, Jarosław Peregud-Pogorzelski, Magdalena Marczyńska, Hanna Czajka

Streszczenie
Przedstawione wytyczne prezentują podstawowe zasady postępowania w opiece ambulatoryjnej nad dziećmi w czasie pandemii COVID-19, wywołanej wirusem SARS-CoV-2. Wytyczne opracowano na podstawie przeglądu literatury, stron internetowych towarzystw naukowych lub międzynarodowych zaleceń. Wytyczne dotyczą ambulatoryjnej opieki nad dziećmi chorymi, nad dziećmi z udokumentowanym zakażeniem SARS-CoV-2 lub stwierdzaną COVID-19 u matki, szczepień, wizyt profilaktycznych u dzieci zdrowych, monitorowania stanu bezpieczeństwa i zdrowia psychicznego dziecka.
Słowa kluczowe: choroba koronawirusowa, wirus SARS-CoV-2

Zapobieganie i kontrola COVID-19 na pediatrycznych oddziałach hematologii i onkologii lub przeszczepiania komórek krwiotwórczych oraz w odpowiednich poradniach specjalistycznych: zalecenia Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej
The national recommendation for the COVID-19 prevention and control in pediatric units of hematology and oncology, hematopoietic cell transplantation units and respective outpatient clinics: guidelines of Polish Society of Pediatric Oncology and Hematology
Jan Styczyński, Walentyna Balwierz, Jacek Wachowiak, Bożenna Dembowska-Bagińska, Michał Matysiak, Bernarda Kazanowska, Maryna Krawczuk-Rybak, Elżbieta Adamkiewicz-Drożyńska, Marzena Samardakiewicz, Jan Godziński, Danuta Perek, Renata Tomaszewska, Wojciech Młynarski, Tomasz Szczepański w imieniu Polskiego Towarzystwa Onkologii i Hematologii Dziecięcej

Streszczenie
W grudniu 2019 roku zidentyfikowano nowego koronawirusa SARS-CoV-2 prowadzącego do choroby COVID-19 o charakterze pandemii z ryzykiem zgonu 2-6%. Wśród z pacjentów z grupy ryzyka znajdują się też dzieci w trakcie intensywnego leczenia przeciwnowotworowego, u których zawsze obserwuje się ciężkie zaburzenia odporności. Na podstawie dostępnych danych literaturowych i własnych doświadczeń Polskie Towarzystwo Onkologii i Hematologii Dziecięcej przedstawia zalecenia dotyczące zapobiegania i kontroli COVID-19 na dziecięcych oddziałach hematologii i onkologii lub przeszczepiania komórek krwiotwórczych oraz w odpowiednich poradniach specjalistycznych.
Słowa kluczowe: SARS-CoV-2, COVID-19, dzieci z chorobą nowotworową

Aktualne zasady stwierdzania trwałego, nieodwracalnego ustania czynności mózgu w populacji pediatrycznej
Current principles of adjudication on permanent, irreversible cessation of brain function in the pediatric population
Aleksandra Korzeniewska-Eksterowicz, Wojciech Walas, Wojciech Młynarski, Romuald Bohatyrewicz

Streszczenie
W pracy przedstawiono obecnie obowiązujące podstawy prawne dotyczące zasad stwierdzania trwałego, nieodwracalnego ustania czynności mózgu. Omówiono elementy specyficzne dla populacji dzieci oraz etapy przeprowadzenia procedury stwierdzania trwałego, nieodwracalnego ustania czynności mózgu.
Słowa kluczowe: ustanie czynności mózgu, dzieci

Leczenie podtrzymujące w ostrej białaczce limfoblastycznej u dzieci
Maintenance treatment of childhood acute lymphoblastic leukemia
Tomasz Szczepański

Streszczenie
Leczenie podtrzymujące remisję jest bardzo ważnym elementem terapii ostrej białaczki limfoblastycznej, najczęstszego nowotworu złośliwego u dzieci. Choć jest to chemioterapia o niskiej intensywności, możliwość jej długotrwałego stosowania (co najmniej rok do kilku lat) pozwala na stopniową eliminację pojedynczych przetrwałych komórek białaczkowych i pełne wyleczenie. Dostępność zawiesin 6-merkaptopuryny i metotreksatu umożliwia precyzyjne ich dawkowanie i pozwala na redukcję niepożądanych toksyczności hematologicznych i wątrobowych.
Słowa kluczowe: ostra białaczka limfoblastyczna, leczenie podtrzymujące remisję, 6-merkaptopuryna, metotreksat

Czterowalentna atenuowana szczepionka przeciwko grypie dla dzieci
Quadrivalent live atenuated influenza vaccine for children
Teresa Jackowska, August Wrotek

Streszczenie
Żywa atenuowana szczepionka przeciw grypie zawiera 2 szczepy wirusa grypy typu A oraz 2 szczepy wirusa grypy typu B, których skład jest zmieniany rokrocznie zgodnie z rekomendacjami Światowej Organizacji Zdrowia. Szczepionka jest przeznaczona do podaży do nosa. W Polsce jest zarejestrowana dla dzieci od 24. miesiąca życia do 18 lat. W niniejszym artykule dokonano przeglądu piśmiennictwa na temat skuteczności i bezpieczeństwa działania szczepionki, z uwzględnieniem sytuacji szczególnych, takich jak astma oskrzelowa, alergia na białko jaja kurzego, stosowanie leków przeciwwirusowych, salicylanów. Podsumowano także międzynarodowe zalecenia odnośnie do wskazań i przeciwwskazań do szczepienia przeciwko grypie, jak również wyboru szczepionki i optymalnego czasu szczepienia.
Słowa kluczowe: szczepienie, grypa, odporność

Czy potrafimy wyprzedzić marsz alergiczny? Metody oceny ryzyka rozwoju alergii u dzieci
Can we overtake the allergic march? Methods for assessing the risk of developing allergies in children
Paulina Przybysz, Teresa Jackowska

Streszczenie
W związku z rosnącą liczbą osób cierpiących na choroby o podłożu atopowym alergię zaliczono do chorób cywilizacyjnych, związanych z tempem rozwoju społeczeństwa XXI w. Alergia jest najczęstszą chorobą przewlekłą wieku dziecięcego i jest odpowiedzialna za skrócenie długości życia i pogorszenie jego jakości. Manifestacja alergii rożni się w zależności od wieku dziecka, składając się w charakterystyczną sekwencję, zwaną marszem alergicznym, który jest zależny od czynników genetycznych i środowiskowych. Celem zmniejszenia czy ograniczenia chorób atopowych u dzieci jest wyodrębnienie grupy predysponowanej do rozwoju alergii przed wystąpieniem pierwszych objawów choroby. Pozwoli to na zastosowanie skutecznej profilaktyki i przerwanie marszu alergicznego. Znane są markery i metody oceny ryzyka rozwoju alergii okresu okołoporodowego i niemowlęcego dotyczące zmienności genetycznej, funkcjonowania układu immunologicznego, budowy bariery naskórkowej. Jednak możliwość wykorzystania oraz praktycznego zastosowania tych markerów i metod jest ograniczona ze względu na małą dostępność, duży koszt lub brak udokumentowanej korelacji z rozwojem alergii. Na podstawie przeglądu piśmiennictwa w artykule przedstawiono dotychczasowe wyniki badań oceniające markery ryzyka rozwoju alergii u dzieci i ich zastosowanie w praktyce.
Słowa kluczowe: alergia, atopia, czynnik ryzyka alergii

Stan zdrowia jamy ustnej u dzieci z cukrzycą typu 1 – przegląd piśmiennictwa
Oral health status in children with type 1 diabetes mellitus – review
Marek Pachoński, Przemysława Jarosz-Chobot, Aleksandra Koczor-Rozmus, Katarzyna Mocny-Pachońska

Streszczenie
Cukrzyca typu 1 jest powszechnie występującą chorobą metaboliczną okresu dziecięcego. U podstawy jej rozwoju leży autoimmunologiczna destrukcja komórek β trzustki prowadząca do zaburzeń w wydzielaniu insuliny. W jamie ustnej cukrzyca manifestuje się pod postacią zaburzeń w wydzielaniu śliny, zapalenia dziąseł i przyzębia, ropni przyzębnych, zmian zapalnych błony śluzowej jamy ustnej oraz próchnicy. Zmiany te są opisywane na szóstym miejscu pod względem częstości występowania wśród wszystkich powikłań cukrzycy. Ich obecność często jest uzależniona od kontroli metabolicznej choroby podstawowej, jaką jest cukrzyca. Dzieci chorujące na cukrzycę typu 1 stanowią grupę podwyższonego ryzyka zachorowania na schorzenia jamy ustnej, dlatego powinny pozostawać pod stałą opieką stomatologiczną oraz należy u nich wdrożyć, w zależności od potrzeb, zabiegi profilaktyczne zgodnie z rekomendacją The AAPD Caries Assessment Tool (CAT).
Słowa kluczowe: cukrzyca typu 1, próchnica, zapalenie dziąseł, ślina

Przemoc w rodzinie wobec dzieci
Violence against children in the home and family
Zuzanna Szlendak, Maryla Malewicz-Sawicka

Streszczenie
Przemoc jest bardzo częstym tematem we współczesnym piśmiennictwie. Nie ma kraju, który nie byłby dotknięty przemocą. Nie ma człowieka, który w jakiś sposób nie zetknąłby się kiedyś z tym zjawiskiem. Krzywdzenie dzieci, jedna z najczęściej spotykanych form przemocy, jest sytuacją szczególnie trudną, biorąc pod uwagę brak zdolności dzieci do obrony. Konsekwencje przemocy są jednoznacznie negatywne, nie tylko dla pokrzywdzonej jednostki, ale także dla społeczeństwa. Skutki mogą ujawnić się w każdej sferze życia dziecka na każdym etapie jego rozwoju. Niniejszy artykuł zawiera analizę definicji, form i uwarunkowań przemocy wobec dzieci. Celem artykułu jest przybliżenie zjawiska przemocy wobec dzieci, lepsze zrozumienie i weryfikacja teorii na ten temat.
Słowa kluczowe: przemoc, sprawca przemocy w rodzinie, przyczyny przemocy, czynniki ochronne

Wpływ wirusa SARS-CoV-2 na wątrobę
The impact of the SARS-CoV-2 virus for liver function
Irena Jankowska, Joanna Pawłowska, Dariusz M. Lebensztejn

Streszczenie
W niniejszej pracy przedstawiono aktualną wiedzę dotyczącą wpływu wirusa SARS-CoV-2 na wątrobę. Poważne uszkodzenie wątroby najczęściej dotyczy przypadków COVID-19 o ciężkim przebiegu, głownie w populacji dorosłych. Nieliczne opisy przypadków uszkodzenia wątroby dotyczące dzieci sugerują łagodny przebieg patologii tego narządu u dzieci zakażonych SARS-CoV-2.
Słowa kluczowe: SARS-CoV-2, COVID-19, dzieci, wątroba

25 lat minęło – srebrny jubileusz Kliniki Pediatrii, Patologii Noworodka i Chorób Metabolicznych Kości Uniwersytetu Medycznego w Łodzi
Quarter of century of Department of Pediatrics, Neonatal Pathology and Bone Metabolic Diseases Medical University of Lodz
Elżbieta Jakubowska-Pietkiewicz, Elżbieta Woźniak

Streszczenie
W artykule przedstawiono krótki zarys historii Kliniki Pediatrii, Patologii Noworodka i Chorób Metabolicznych Kości na przestrzeni 25 lat. Omówiono działalność kliniczną związaną z patologią okresu noworodkowego oraz chorobami metabolicznymi kości w całym wieku rozwojowym. Podkreślono dorobek Kliniki w zakresie diagnostyki i leczenia farmakologicznego wrodzonej łamliwości kości u dzieci.
Proces nauczania studentów Wydziału Lekarskiego trwa w Klinice znacznie dłużej, bo od 1967 r. i początkowo był realizowany w Zakładzie Propedeutyki Pediatrii. Obecna struktura i profil Kliniki były kształtowane przede wszystkim przez prof. Danutę Chlebną-Sokół, która pełniła funkcję jej kierownika przez 20 lat.
Słowa kluczowe: Klinika Propedeutyki Pediatrii i Chorób Metabolicznych Kości, historia