Gastroenterologia Praktyczna 3/2024

Objawy ze strony układu oddechowego w nieswoistych chorobach zapalnych jelit. Czy wiemy, jak je rozpoznawać i leczyć?

Respiratory tract symptoms in nonspecific infl ammatory bowel diseases. Do we know how to recognize and treat them?

Magdalena Gawron-Kiszka, Marek Hartleb

Streszczenie

W ostatnich latach obserwujemy wzrost chorobowości i zapadalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ) – chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC) i wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG), co stanowi znaczne obciążenie dla systemów opieki zdrowotnej. Obserwujemy także dynamiczny rozwój wiedzy, nowych możliwości farmakoterapii i metod leczenia tych chorób. Chociaż zmiany patologiczne w NChZJ dotyczą głównie błony śluzowej i ściany jelita, to ponad 50% pacjentów doświadcza objawów pozajelitowych, które mogą dotyczyć różnych narządów poza przewodem pokarmowym. U około 30% pacjentów pojawiają się one przed rozpoznaniem choroby jelit. Objawy ze strony układu oddechowego powiązane z ChLC i WZJG są mało znane. Mogą być one również indukowane przez leki stosowane w leczeniu NChZJ.

W artykule podsumowujemy aktualną wiedzę na temat częstości występowania, patogenezy, diagnostyki i opcji terapeutycznych objawów ze strony układu oddechowego występujących u pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego.

Abstract

Crohn’s disease and ulcerative colitis are nonspecific inflammatory bowel diseases (IBD) with increasing incidence and prevalence, constituting a significant burden on healthcare systems. In recent years, we have observed a dynamic development of knowledge in the area of IBD, and consequently new possibilities of pharmacotherapy and methods of treatment. Although pathological changes in IBD mainly involve the intestinal mucosa and wall, more than 50% of patients also experience extraintestinal symptoms, which may affect various organs outside the gastrointestinal tract. In approximately 30% of patients, extraintestinal symptoms appear before the diagnosis of IBD. Respiratory tract symptoms in the course of IBD are less known. They may also be induced by drugs used in treatment of IBD.

In this article we summarize the current knowledge on the incidence, pathogenesis, diagnosis and therapeutic options of respiratory tract symptoms occurring in IBD patients.

Zespół przeżuwania u dorosłych – kiedy podejrzewać, jak rozpoznawać i leczyć

Rumination syndrome – when to suspect, how to recognize, and treat

Rafał Astapczyk, Jarosław Daniluk, Agnieszka Świdnicka-Siergiejko

Streszczenie

Zespół przeżuwania jest zaburzeniem czynnościowym przewodu pokarmowego; częstość jego występowania u dorosłych szacuje się na około 2,7-3,8%. Zespół ten nie jest dobrze poznany, a u wielu pacjentów błędnie rozpoznaje się oporną na leczenie chorobę refluksową przełyku, cykliczne wymioty lub gastroparezę. W konsekwencji chorzy poddawani są licznym konsultacjom i badaniom diagnostycznym, co opóźnia ustalenie właściwego rozpoznania i leczenie. Zespół przeżuwania należy rozważyć u każdego pacjenta zgłaszającego nawracające poposiłkowe regurgitacje bez współistniejących wymiotów i nudności; rozpoznanie opiera się na kryteriach rzymskich IV. W przypadkach wątpliwych pomocna w rozpoznaniu zespołu może być manometria wysokiej rozdzielczości przełyku z impedancją. Największą skuteczność w leczeniu zespołu przeżuwania mają terapie behawioralne, w tym techniki oddychania przeponowego i biofeedback.

Abstract

Rumination syndrome is a functional disorder of the gastrointestinal tract, the incidence of which in adults is estimated at approximately 2.7-3.8%. This syndrome is not well understood and many patients are misdiagnosed as having gastroesophageal reflux disease refractory to proton pump inhibitor therapy, cyclic vomiting or gastroparesis. This results in numerous consultations and diagnostic tests, which delay proper diagnosis and treatment. Rumination syndrome should be considered in any patient reporting recurrent postprandial regurgitation without accompanying vomiting or nausea, and its diagnosis is based on the Rome IV criteria. In doubtful cases, high-resolution esophageal manometry with impedance may be helpful in diagnosing the syndrome. The most effective treatment for rumination syndrome are behavioral therapies, including diaphragmatic breathing techniques and biofeedback.

Refluks żółciowy – rozpoznawanie i leczenie

Biliary reflux – diagnosis and treatment

Anna Mokrowiecka

Streszczenie

Zapalenie żołądka wywołane refluksem żółci jest dobrze znanym powikłaniem operacji żołądka, szczególnie tych, które powodują przerwanie ciągłości odźwiernika lub jego ominięcie. Pierwotny refluks żółciowy występuje u pacjentów, u których nie wykonano operacji żołądka, i jest związany z nadmiarem żółci w dwunastnicy. Rozpoznanie refluksowego zapalenia żołądka wymaga sprawdzenia czynników ryzyka u pacjentów objawowych, a następnie stwierdzenia obecności żółci w żołądku i charakterystycznych wyników histologicznych.

Choroba refluksowa przełyku (gastroesophageal reflux disease – GERD) jest chorobą przewlekłą, objawiającą się najczęściej zgagą i regurgitacjami. Obecne leczenie GERD koncentruje się na zmniejszaniu wydzielania kwasu żołądkowego. Nadal jednakże istnieje grupa pacjentów, którzy nie reagują na konwencjonalne leczenie i potrzebują nowej terapii. Gdy funkcje bariery odźwiernika i połączenia przełykowo-żołądkowego są upośledzone, refluks dwunastniczo-żołądkowo-przełykowy może prowadzić do obecności żółci w przełyku. Badania wykorzystujące sondę spektrofotometryczną światłowodową, mierzącą widmo absorbancji bilirubiny (Bilitec), wykazały zwiększone stężenie kwasu żółciowego w aspiratach przełykowych pacjentów z GERD i zapaleniem przełyku. Leczenie jest trudne, często polega na próbie terapii farmakologicznej, która może obejmować inhibitory pompy protonowej, prokinetyki, kwas ursodezoksycholowy, alginiany czy sukralfat.

Należy pamiętać o zwiększonym ryzyku nowotworzenia zarówno w żołądku, jak i w przełyku.

Abstract

Gastritis due to bile reflux is a well-known complication of gastric surgery, especially those that disrupt or bypass the pylorus. Primary bile reflux gastritis occurs in patients who have not undergone gastric surgery and is associated with an excess of bile in the duodenum. Diagnosis of reflux gastritis requires recognition of risk factors in symptomatic patients, followed by confirmation of the presence of bile in the stomach and characteristic histological findings. Gastroesophageal reflux disease (GERD) is a chronic disease whose most common symptoms are heartburn and regurgitation. Current treatment for GERD focuses on reducing gastric acid secretion. However, there is still a group of patients who do not respond to conventional treatment and need new therapeutic approaches. When the pyloric barrier and esophageal-gastric junction are compromised, duodenal-gastroesophageal reflux can lead to the presence of bile in the esophagus. Studies using a fiber-optic spectrophotometric probe measuring the absorbance spectrum of bilirubin (Bilitec) have shown increased bile acid concentrations in esophageal aspirates in patients with GERD and esophagitis. Treatment is difficult but often includes a trial of pharmacological therapy, which may include proton pump inhibitors, prokinetics, ursodeoxycholic acid (UDCA), alginates, or sucralfate.

It is important to remember the increased risk of both gastric and esophageal neoplasia.

Polipy żołądka – charakterystyka i zasady postępowania

Gastric polyps – clinical characteristics and management

Piotr Pęczek, Aleksandra Kaczka, Anita Gąsiorowska

Streszczenie

Wraz ze wzrostem liczby wykonywanych gastroskopii rośnie liczba wykrywanych polipów żołądka. Obejmują one całe spektrum zmian o różnych przyczynach, obrazach endoskopowych, odmiennej budowie histologicznej, zróżnicowanym ryzyku transformacji złośliwej, czasami powiązanych z genetycznie uwarunkowanymi zespołami predysponującymi do rozwoju nowotworów. Do najczęściej występujących polipów żołądka należą polipy z gruczołów dna żołądka, polipy hiperplastyczne i gruczolaki. Znajomość charakterystyki klinicznej i obrazu endoskopowego pozwala wybrać optymalny sposób postępowania w razie wykrycia polipa żołądka, a tym samym zmniejsza ryzyko rozwoju raka żołądka w wybranych grupach pacjentów.

Abstract

As the number of gastroscopy procedures increases, the number of gastric polyps detected also increases. They include a wide spectrum of lesions with different causes, endoscopic appearance, histological structure, and varying risk of malignant transformation, sometimes associated with genetically determined syndromes predisposing to the development of cancer. The most common gastric polyps include fundic gland polyps, hyperplastic polyps and adenomas. Knowledge of the clinical characteristics and endoscopic image allows to choose the optimal method of management of gastric polyps and thus reduces the risk of developing gastric cancer in selected groups of patients.

IPMN typu 1 jako przyczyna nawracającego ostrego zapalenia trzustki

MD-IPMN as a cause of recurrent episodes of acute pancreatitis

Anna Jabłońska, Michał Dubowik, Stanisław Hać, Rafał Pęksa, Joanna Pieńkowska

Streszczenie

Wewnątrzprzewodowe brodawkowate nowotwory śluzowe (intraductal papillary mucinous neoplasms – IPMN) są obarczone ryzykiem transformacji w inwazyjnego raka zależnym od podtypu nowotworu. Jest ono wyższe w IPMN typu 1 wywodzących się z głównego przewodu trzustkowego, a niższe w IPMN typu 2 rozwijających się w odgałęzieniach bocznych przewodu. W artykule przedstawiono przypadek 56-letniego chorego z nawracającymi epizodami ostrego zapalenia trzustki, których przyczyną były IPMN.

Abstract

Intraductal papillary mucinous neoplasms (IPMN) have a subtype-dependent risk of transformation to invasive cancer. The risk is higher for IPMN type 1 originating in the main pancreatic duct (MD-IPMN) and lower for IPMN type 2 developing in the branch ducts (BD-IPMN). This article presents the case of a 56-year-old patient with recurrent episodes of acute pancreatitis caused by MD-IPMN.

Egzekucja obowiązku szczepień ochronnych

Sylwia Kiełbasa