Gastroenterologia Praktyczna 1/2023

Techniki endoskopowe w leczeniu powikłań miejscowych ostrego zapalenia trzustki

Endoscopic techniques in treatment of local complications of acute pancreatitis

Mateusz Jagielski, Marian Smoczyński, Marek Jackowski

Streszczenie

Ostre zapalenie trzustki (OZT) o umiarkowanym i ciężkim przebiegu klinicznym wiąże się z dużym ryzykiem rozwoju powikłań miejscowych, do których zalicza się pozapalne trzustkowe i okołotrzustkowe zbiorniki płynowe. Podstawowym wskazaniem do rozpoczęcia leczenia pozapalnych trzustkowych i okołotrzustkowych zbiorników płynowych są objawy kliniczne wynikające z obecności zbiornika. Leczenie zachowawcze lokalnych powikłań OZT powinno zawsze poprzedzać leczenie interwencyjne, które należy odroczyć do co najmniej czterech tygodni od początku choroby, co jest związane z lepszym ograniczeniem i otorbieniem zmian płynowych, a w przypadkach zbiorników martwiczych z lepszym upłynnieniem treści zbiornika. W ostatnich trzech dekadach obserwuje się duże zmiany w strategii leczenia interwencyjnego miejscowych powikłań OZT, co wiąże się przede wszystkim z rozwojem małoinwazyjnych technik leczenia. Podstawowe znaczenie w wyborze metody leczenia pozapalnych trzustkowych i okołotrzustkowych zbiorników płynowych ma rodzaj zbiornika oraz czas, jaki upłynął od początku OZT. Leczenie interwencyjne pozapalnych trzustkowych i okołotrzustkowych zbiorników polega głównie na drenażu treści zbiornika przez stworzenie odpowiedniego systemu drenażowego. Do tej pory nie określono optymalnej strategii leczenia interwencyjnego miejscowych powikłań OZT. Wybór metody leczenia interwencyjnego powinien zależeć od doświadczenia ośrodka prowadzącego leczenie. Drenaż endoskopowy, jako jedna z technik leczenia małoinwazyjnego, umożliwia dostęp do zbiornika drogą przezścienną oraz przezbrodawkową. W pracy przedstawiono różne techniki leczenia małoinwazyjnego miejscowych powikłań OZT ze szczególnym uwzględnieniem metod endoskopowych, które u coraz większej liczby chorych mogą być jedyną drogą dostępu do pozapalnych trzustkowych i okołotrzustkowych zbiorników płynowych. Endoterapia to alternatywa dla leczenia chirurgicznego, lecz w wypadku nieskuteczności technik małoinwazyjnych chirurgia pozostaje metodą leczenia z wyboru.

Abstract

Acute pancreatitis (AP) with moderate and severe clinical course is connected with high risk of local complications, including post-inflammatory pancreatic and peripancreatic fluid collections (PPPFCs). Main indications to begin treatment of PPPFCs are clinical symptoms related to the presence of the collections. Conservative treatment of local complications of AP should always precede interventional treatment, which should be postponed to minimum 4 weeks from the onset of AP, which is related to better limitation and encapsulation of PPPFCs and in the case of necrotic collection – to better liquefaction of collection’s content. In recent three decades we observe huge changes in management of interventional treatment of local complications of AP, which is mainly related to development of minimally invasive treatment techniques. Main factor influencing the choice of treatment method of PPPFCs is type of collection and period from the onset of AP. Interventional treatment of PPPFCs consists mainly of drainage of collection’s content by forming adequate drainage system. Optimal strategy of interventional treatment of local complications of AP has not been specified yet. The choice of method of interventional treatment should depend on experience of medical centre. Endoscopic drainage as one of minimally invasive techniques enables approach to the collection using transmural and transpapillary routes. In this paper different minimally invasive techniques in treatment of local complications of AP are presented with special focus on endoscopic techniques, which may be the only access route to PPPFCs in increasing number of patients. Endotherapy is an alternative to surgical treatment, but in case of ineffectiveness of minimally invasive techniques surgery remains treatment of choice.

Hemobilia – aspekty kliniczne

Hemobilia – clinical aspects

Klaudia Zielińska, Agnieszka Świdnicka-Siergiejko, Krzysztof Kurek

Streszczenie

Hemobilia oznacza krwawienie z lub do dróg żółciowych i może mieć nasilenie od łagodnego do potencjalnie zagrażającego życiu. Częstość występowania hemobilii znacznie wzrosła wraz z rozwojem i upowszechnieniem interwencyjnych procedur w obrębie dróg żółciowych i trzustkowych. Klasycznie hemobilia objawia się wystąpieniem bólu w prawym górnym kwadrancie, żółtaczką i krwawieniem do przewodu pokarmowego, lecz u wielu pacjentów nie stwierdza się tej triady objawów. Postępowanie diagnostyczne jest zróżnicowane i zależy od stabilności hemodynamicznej pacjenta, nasilenia krwawienia i podejrzewanego źródła hemobilii. Celem leczenia jest nie tylko osiągnięcie hemostazy, lecz także zachowanie przepływu żółci, co można osiągnąć w większości przypadków, stosując zaawansowane techniki endoskopowe oraz radiologii interwencyjnej. W niniejszym przeglądzie piśmiennictwa przedstawiono kliniczne aspekty hemobilii.

Abstract

Hemobilia defines bleeding into biliary tree and can range in severity from mild to potentially life-threatening. The incidence of hemobilia has increased significantly with the development and dissemination of interventional hepatopancreatobiliary procedures. Classically, hemobilia presents with right upper quadrant pain, jaundice, and gastrointestinal bleeding, but many patients do not have this triad of symptoms. Diagnostic management varies and depends on the patient’s haemodynamic stability, the severity of bleeding, and the suspected source of haemorrhage. The goal of treatment is not only to achieve haemostasis, but also to preserve bile flow, which can be achieved in most cases using advanced endoscopic techniques and interventional radiology. This literature review presents the clinical aspects of hemobilia.

Uchyłki górnego odcinka przewodu pokarmowego w praktyce klinicznej

Diverticula of upper gastrointestinal tract in clinical practice

Mikołaj Świerczyński, Ewa Wojnarowska, Ewa Walecka-Kapica, Anita Gąsiorowska

Streszczenie

Uchyłkowatość przewodu pokarmowego jest powszechnie występującym problemem zdrowotnym. Najczęściej uchyłkowatość obejmuje dolną część przewodu pokarmowego, znacznie rzadziej spotykane są uchyłki górnego odcinka przewodu pokarmowego, lokalizujące się głównie w obrębie przełyku, żołądka oraz dwunastnicy. Morfologicznie i etiologicznie wśród uchyłków górnego odcinka przewodu pokarmowego można wyróżnić uchyłki prawdziwe, najczęściej wrodzone, oraz uchyłki rzekome, nabyte na skutek działania czynników mechanicznych, chorób zapalnych czy nowotworowych. W praktyce klinicznej uchyłki górnego odcinka przewodu pokarmowego mogą stanowić poważne wyzwanie diagnostyczne ze względu na zróżnicowaną etiologię, lokalizację i często niespecyficzne objawy sugerujące inną przyczynę obserwowanych dolegliwości. Ponadto mogą one stwarzać zagrożenie jako podłoże do rozwoju ciężkich, lokalnie swoistych powikłań, niekiedy zagrażających życiu. Niniejszy artykuł jest przeglądem dostępnego piśmiennictwa na temat uchyłków przełyku, żołądka i dwunastnicy w kontekście ich epidemiologii, patofizjologii oraz aspektów codziennej praktyki klinicznej.

Abstract

Diverticulosis of gastrointestinal (GI) tract, especially within its lower part, is a commonly appearing condition. The diverticula within upper part of GI tract are significantly less often, appearing mainly in oesophagus, stomach and duodenum. Considering morphology and aetiology of these changes, two main types of diverticula can be distinguished: so-called true diverticula, which are mostly congenital, and false diverticula, also known as ‘pseudodiverticula’, which develop under mechanical forces or in the course of inflammatory and neoplastic diseases. Because of non-specific manifestations, multifactorial aetiology and various localization, the diverticula of upper GI tract may pose serious diagnostic issue in clinical practice. Furthermore, the presence of diverticula can be considered as an independent risk factor for serious locally-specific and potentially life-threatening complications. This article is a review of available literature on diverticula of oesophagus, stomach and duodenum in the context of their epidemiology, pathophysiology and clinical practice.

Dźwięki jelitowe: postęp technologii i możliwości badania czynności przewodu pokarmowego

Bowel sounds: technological progress and potential in assessment of gastrointestinal function

Jan K. Nowak, Jarosław Walkowiak

Streszczenie

Dzięki postępom technologii realne staje się opracowanie nieinwazyjnego badania aktywności przewodu pokarmowego w oparciu o rejestrację i analizę dźwięków jelitowych. W pracy zwięźle omówiono osłuchiwanie brzucha w praktyce klinicznej, źródło oraz podstawowe cechy dźwięków jelitowych, a przede wszystkim wczesny rozwój metod automatycznej identyfikacji dźwięków jelitowych i najnowszy postęp w tej dziedzinie. Wiele różnorodnych rozwiązań technicznych osiąga wysoką dokładność automatycznej analizy dźwięków jelitowych, dając nadzieję na udostępnienie nowych narzędzi klinicznych i wzrost wiedzy na temat zdrowia i chorób przewodu pokarmowego.

Abstract

Technological progress enabled non-invasive assessment of the gastrointestinal activity based on the recording and analysis of bowel sounds. This review briefly summarizes clinical abdominal auscultation, the origin and basic characteristics of bowel sounds, early development of methods for automatic identification of bowel sounds, as well as the latest progress in this field. Several diverse methods achieved high accuracy of automatic bowel sound analysis, which gives hope for development and availability of new clinical tools and the growth of knowledge about the gastrointestinal tract in health and disease.

Eozynofilia u pacjenta z objawami gastrologicznymi – opis przypadku

Eosinophilia in patient with gastrointestinal symptoms – case report

Mikołaj Świerczyński, Aleksandra Sobolewska -Włodarczyk, Anita Gąsiorowska

Streszczenie

Eozynofilię definiuje się jako stan, w którym stężenie eozynofilów we krwi przekracza górną granicę normy i osiąga wartości powyżej 500/µl. Eozynofile to komórki należące do układu białokrwinkowego, a ich podstawową funkcją jest udział w reakcjach immunologicznych w odpowiedzi na alergeny oraz infekcje pasożytnicze. W ostatnim czasie coraz większą uwagę zwraca się na inne, subtelniejsze funkcje eozynofilów w poszczególnych tkankach, m.in. udział w procesach regeneracji, termoregulacji czy autoimmunizacji. Stąd też eozynofilia jako stan kliniczny wymaga coraz szerszej interpretacji, z uwzględnieniem chorób autoimmunologicznych czy nowotworowych. W niniejszej pracy przedstawiono oraz poddano pod dyskusję opis przypadku pacjenta z eozynofilią o możliwej wieloczynnikowej etiologii.

Abstract

Eosinophilia is defined as increased eosinophils’ concentration in the blood, reaching values over 500/µL. Eosinophils belong to the white blood cells and their major function is participation in immune responses against allergens and parasites. However, recently much interest has been paid to new, tissue-specific roles of eosinophils, including participation in regeneration, thermal regulation or autoimmunity. Therefore, the eosinophilia in clinical practice requires continuously widening interpretation with separate consideration of autoimmune diseases and neoplasms. This article describes and discusses the case of a patient with eosinophilia resulting from potentially multifactorial etiology.