Przegląd Pediatryczny 2/2024

Profilaktyka zakażeń syncytialnym wirusem oddechowym (RSV) u dzieci. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i Konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii (sierpień 2024 r.)

Prevention of respiratory syncytial virus (RSV) infections in children. The Polish Society of Paediatrics and The National Paediatric Consultant’s recommendations (August 2024)

Teresa Jackowska, August Wrotek, Iwona Beń-Skowronek, Łukasz Dembiński, Tomasz Jarmoliński, Artur Mazur, Anna Medyńska, Katarzyna Plata-Nazar, Jan Styczyński, Tomasz Szczepański, Ewa Toporowska-Kowalska, Piotr Hartmann, Hanna Czajka, Jarosław Peregud-Pogorzelski

DOI: 10.26625/10010

Streszczenie

Syncytialny wirus oddechowy (respiratory syncytial virus – RSV) należy do najważniejszych czynników etiologicznych ostrych zakażeń dolnych dróg oddechowych (lower respiratory tract infections – LRTI-RSV) wśród dzieci. Do zakażenia wirusem RS prawie u wszystkich dzieci dochodzi w pierwszych 2 latach życia. RSV jest jedną z głównych przyczyn hospitalizacji w 1. roku życia, a szczególnie w pierwszych miesiącach życia.

W Polsce w celu ochrony niemowląt przed RSV, zgodnie z programem lekowym i wyłącznie dla wcześniaków oraz dzieci z grup ryzyka, dostępne jest obecnie przeciwciało monoklonalne paliwizumab (Synagis®), które należy podawać co miesiąc w sezonie RSV.

Na świecie obecnie dostępne są 2 nowe metody profilaktyki przed zakażeniem RSV – szczepionka (Abrysvo®, Pfizer) i przeciwciało monoklonalne (nirsewimab, AstraZeneca i Sanofi Pasteur).

Szczepionka Abrysvo® jest podawana ciężarnym celem przekazania dziecku ochrony przed zakażeniem RSV w postaci wytworzonych przeciwciał. Szczepionka Abrysvo® jest rekomendowana dla kobiet w 32.-36. tygodniu ciąży. W Polsce już jest dostępna w aptekach, pełnopłatna.

Przeciwciało monoklonalne (nirsewimab, AstraZeneca i Sanofi Pasteur) podawane jest noworodkom i niemowlętom celem ochrony przed ciężkim zakażeniem RSV. W Polsce obecnie niedostępne, chociaż zarejestrowane już w Europie.

W pracy przedstawiono aktualne zalecenia dotyczące stosowania w Polsce paliwizumabu (Synagis®), a także aktualne badania i rekomendacje towarzystw naukowych oraz grup ekspertów dotyczące stosowania szczepionki Abrysvo® i przeciwciała monoklonalnego nirsewimabu (Beyfortus®).

W pracy przedstawiono rekomendacje Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i Konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii.

W pracy przedstawiono także uzasadnienia do wprowadzenia programu polityki zdrowotnej „Ogólnopolski program profilaktyki zdrowotnej: jednokrotne uodpornienie bierne przeciwciałem monoklonalnym w zakresie profilaktyki zakażeń dolnych dróg oddechowych spowodowanych wirusem RS na lata 2025–2030”, który w marcu 2024 r. Polskie Towarzystwo Pediatryczne złożyło w Ministerstwie Zdrowia.

Słowa kluczowe: syncytialny wirus oddechowy, RSV, paliwizumab, Abrysvo®, nirsewimab

Abstract

Respiratory syncytial virus (RSV) is one of the most important etiological agents of acute lower respiratory tract infections in children (LRTI-RSV). RSV infection occurs in almost all children during the first two years of life. RSV is one of the main causes of hospitalisation in the first year of life and especially in the first months of life.

In Poland, the monoclonal antibody palivizumab (Synagis®) is currently available to protect infants against RSV as part of a Drug Programme and exclusively for premature infants and children at risk and should be administered monthly during the RSV season.

Two new methods of prophylaxis against RSV infection are currently available worldwide – a vaccine (Abrysvo®, Pfizer) and a monoclonal antibody (nirsevimab, AstraZeneca and Sanofi Pasteur).

The Abrysvo® vaccine is used in pregnant women to pass protection against RS virus infection to the baby in the form of antibodies produced. Abrysvo® vaccine is recommended for women at 32–36 weeks of pregnancy. In Poland, it is already available in pharmacies, full price.

Monoclonal antibody (nirsevimab, AstraZeneca and Sanofi Pasteur) is used in new-borns and infants to protect against severe RSV infection. It is currently not available in Poland, although it is registered in Europe.

The paper presents current recommendations for the use of palivizumab (Synagis®) in Poland, as well as current studies and recommendations from scientific societies and expert groups on the use of the Abrysvo® vaccine and the monoclonal antibody nirsevimab (Beyfortus®).

The paper presents the recommendations of the Polish Paediatric Society and the National Consultant in Paediatrics.

The paper also presents the rationale for the introduction of the health policy programme ‘Nationwide health prevention programme: single passive immunisation with a monoclonal antibody for the prevention of lower respiratory tract infections caused by RS virus for 2025–2030’, submitted by the Polish Paediatric Society to the Ministry of Health in March 2024.

Key words: respiratory syncytial virus, RSV, palivizumab, Abrysvo®, nirsevimab

Szczepienia przeciwko Streptococcus pneumoniae (pneumokokom).

Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i Konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii (czerwiec 2024)

Vaccinations against Streptococcus pneumoniae (pneumococci). The Polish Society of Paediatrics and the National Paediatric Consultant’s recommendations (June 2024)

Teresa Jackowska, Marcin Rozwadowski, August Wrotek, Artur Mazur, Ewa Toporowska-Kowalska, Tomasz Szczepański, Katarzyna Plata-Nazar, Łukasz Dembiński, Iwona Beń-Skowronek, Jan Styczyński, Anna Medyńska, Tomasz Jarmoliński, Piotr Hartmann, Hanna Czajka, Jarosław Peregud-Pogorzelski

DOI: 10.26625/10011

Streszczenie

Choroba pneumokokowa to zakażenie wywołane bakterią Streptococcus pneumoniae, zwaną również pneumokokiem lub dwoinką zapalenia płuc. Ciężki przebieg zakażenia dotyczy zwłaszcza dzieci w wieku do 2 lat i osób powyżej 65. roku życia. Choroba pneumokokowa może przebiegać pod wieloma postaciami, najczęściej są to ostre zapalenie ucha środkowego (OZUŚ), zapalenie zatok, zapalenie płuc. Najgroźniejsza postać kliniczna to inwazyjna choroba pneumokokowa (IChP) manifestująca się zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych (ZOMR) czy posocznicą. Diagnostyka chorób wywoływanych przez pneumokoki jest trudna, a częstość występowania tych chorób jest niedoszacowana. W diagnostyce wykorzystuje się metody mikrobiologiczne i molekularne.

Najskuteczniejszą formą profilaktyki choroby wywoływanej przez pneumokoki jest uodpornienie z wykorzystaniem szczepionki skoniugowanej, optymalnie o najwyższej walentności. Obecnie dostępne są szczepionki PCV-10, PCV-13, PCV-15 i PCV-20.

W pracy omówiono szczepionki przeciwko pneumokokom, przedstawiono aktualne rekomendacje europejskie oraz Amerykańskiej Akademii Pediatrii i kanadyjskiego Krajowego Komitetu Doradczego ds. Szczepień.

W celu zapewnienia jak najszerszej ochrony przed IChP Polskie Towarzystwo Pediatryczne rekomenduje szczepienia przeciwko pneumokokom z użyciem szczepionki zawierającej serotyp 19A. Polskie Towarzystwo Pediatryczne rekomenduje realizowanie szczepień niemowląt, w tym urodzonych przedwcześnie (poniżej 37 tygodni ciąży), dzieci i młodzieży szczepionką PCV-15 lub PCV-20 według schematu zgodnego z aktualną charakterystyką produktu leczniczego. Przy wyborze szczepionki zawierającej serotyp 19A Polskie Towarzystwo Pediatryczne rekomenduje kierowanie się danymi Krajowego Ośrodka Referencyjnego ds. Diagnostyki Bakteryjnych Zakażeń Ośrodkowego Układu Nerwowego (KOROUN) dotyczącymi dystrybucji serotypów szczepionkowych w grupie dzieci poniżej 2. i 5. roku życia. Według aktualnych danych epidemiologicznych KOROUN najszersze pokrycie serotypów gwarantuje szczepionka PCV-20.

Słowa kluczowe: Streptococcus pneumoniae, pneumokoki, szczepienia, PCV-15, PCV-20

Abstract

Pneumococcal disease is an infection caused by the bacterium Streptococcus pneumoniae, also known as pneumococcus. The serious course of the infection is most common in children under the age of 2 and people over the age of 65. Pneumococcal disease can take many forms, the most common being acute middle ear infection (otitis media), sinusitis and pneumonia. The most serious clinical form is invasive pneumococcal disease (IPD), which manifests as meningitis (urinary tract infection) or septicaemia. Pneumococcal disease is difficult to diagnose, and its incidence is underestimated. Microbiological and molecular methods are used for diagnosis.

The most effective form of prevention of pneumococcal disease is immunisation with a conjugated vaccine, preferably of the highest potency. PCV-10, PCV-13, PCV-15 and PCV20 vaccines are currently available.

This paper discusses pneumococcal vaccines and presents current European recommendations as well as those of the American Academy of Pediatrics and the Canadian National Advisory Committee on Vaccination.

To provide the broadest protection against IPD, the Polish Society of Paediatrics recommends pneumococcal vaccination with a vaccine containing serotype 19A. In infants, including premature infants (less than 37 weeks’ gestation), children and adolescents, the Polish Paediatric Society recommends vaccination with PCV-15 or PCV-20 according to a schedule consistent with the current Summary of Product Characteristics. The Polish Paediatric Society recommends that the choice of vaccine containing serotype 19A be based on data from the National Reference Centre for Bacterial Meningitis (KOROUN) on the distribution of vaccine serotypes in children under 2 and 5 years of age. According to current epidemiological data from KOROUN, PCV-20 vaccine provides the broadest serotype coverage.

Key words: Streptococcus pneumoniae, pneumococci, vaccinations, PCV-15, PCV-20

Aktualizacja rekomendacji dotyczących szczepień przeciwko meningokokom dzieci i osób dorosłych na 2024 rok

2024 Actualization of Recommendations on meningococcal vaccination in children and adults

Ernest Kuchar, Hanna Czajka, Ewelina Gowin, Maria Katarzyna Borszewska-Kornacka, Aneta Nitsch-Osuch, Anna Skoczyńska, Leszek Szenborn, August Wrotek, Jacek Wysocki, Agnieszka Mastalerz-Migas, Jarosław Peregud-Pogorzelski, Teresa Jackowska

DOI: 10.26625/10012

Streszczenie

Najlepszym sposobem ochrony przed zakażeniami inwazyjnymi wywoływanymi przez meningokoki (Neisseria meningitidis) mogącymi prowadzić do śmierci lub trwałego kalectwa są szczepienia ochronne. Skuteczność szczepień ochronnych wykazano w licznych krajach, które wprowadziły je do narodowych programów szczepień. Po 2 latach pojawiła się potrzeba aktualizacji polskich rekomendacji wydanych w 2022 r. Uaktualniono dane epidemio logiczne, uzupełniono rekomendacje o powikłania inwazyjnej choroby meningokokowej, zalecenia podawania dawek przypominających i opracowanie ogniska epidemiologicznego.

W Polsce szczepienia przeciw meningokokom są zalecane w Programie Szczepień Ochronnych od wielu lat, także w 2024 r., ale nie są refundowane. Niedostateczna świadomość społeczna ryzyka związanego z zakażeniami meningokokowymi, liczne szczepienia w 1. r.ż. dziecka, które wiążą się z łączną dużą liczbą iniekcji, oraz koszt szczepionek utrudniają ich akceptację i wykonywanie – dotyczy to szczególnie najmłodszych dzieci. Niniejsza publikacja zawiera uaktualnione rekomendacje postępowania przeznaczone dla lekarzy realizujących szczepienia przeciw meningokokom dzieci i osób dorosłych. Jest wynikiem pracy grupy ekspertów powołanej w 2022 r. pod patronatem ówczesnego konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii i konsultanta w dziedzinie medycyny rodzinnej, która spotkała się ponownie w 2024 r. Rekomendujemy rozpoczęcie szczepień przeciwko meningokokom w 1. półroczu życia z zastosowaniem obu szczepionek przeciw MenB i MenACWY podawanych podczas jednej wizyty (po 8. tygodniu życia). Szczególnie zalecamy oba szczepienia nastolatkom i młodym dorosłym rozpoczynającym studia, planującym mieszkanie w internatach, akademikach lub pracę w służbach mundurowych, żłobkach, przedszkolach, placówkach opiekuńczo-wychowawczych i ochronie zdrowia lub wyjeżdżającym za granicę. Rekomendujemy stosowanie dawek przypominających szczepionek przeciw MenACWY i MenB pacjentom zwiększonego ryzyka zachorowania na inwazyjną chorobę meningokokową (IChM) powyżej 10. r.ż. Zalecamy profilaktyczne podawanie paracetamolu każdemu dziecku szczepionemu przeciw MenB do ukończenia 2. r.ż. Oczekujemy wprowadzenia bezpłatnych szczepień dla pacjentów należących do grup ryzyka rozwoju IChM i podjęcia działań umożliwiających refundację szczepionek przeciw meningokokom. Zalecamy opracowanie przepisów dotyczących postępowania w ogniskach zachorowania na IChM.

Słowa kluczowe: polityka zdrowotna, sepsa, ropne zapalenie opon mózgowo­rdzeniowych, profilaktyka, immunoprofilaktyka

Abstract

The best protection against invasive infections caused by meningococcus (Neisseria meningitidis), which can lead to death or permanent disability, is immunisation. Its effectiveness has been demonstrated in many countries that have introduced it into national vaccination programmes. After 2 years, there was a need to update the Polish recommendations issued in 2022. The epidemiological data have been updated. Complications of invasive meningococcal disease, recommendations for administering booster doses and the development of an epidemiological outbreak have been added to the recommendations.

In Poland, meningococcal vaccination has been recommended in the Immunisation Programme for many years, including for 2024, but is not reimbursed. Insufficient public awareness of the risks of meningococcal infections, multiple vaccinations in the first year of a child’s life, involving a cumulative large number of injections, and the cost of the vaccines are other barriers to their acceptance and performance, especially in the youngest children. This publication provides updated management recommendations for physicians implementing meningococcal vaccination of children and adults. It is the result of the work of an expert group established in 2022 under the auspices of the National Consultants in Pediatrics and Family Medicine, who met again in 2024. We recommend starting meningococcal vaccination in the first six months of life with administration of both MenB and MenACWY vaccines at one visit (after 8 weeks of life), vaccination against MenACWY and MenB of adolescents and young adults, especially those starting college, planning to live in boarding schools, dormitories or work in the uniformed services, nurseries, kindergartens, childcare and health care facilities, or traveling abroad, and use of booster doses of MenB and MenACWY vaccines in patients at the high risk of contracting invasive meningococcal disease over the age of 10. We recommend the prophylactic administration of paracetamol to every child under 2 years of age being immunised against MenB, and a proactive vaccination recommendation. We expect the introduction of free-of-charge vaccination for patients from risk groups, urgent action to allow reimbursement of meningococcal vaccines, and the development of regulations for managing meningococcal outbreaks.

Key words: public health policy, sepsis, purulent meningitis, meningococcal disease prevention, immune-prophylaxis

Systemy ciągłego monitorowania stężenia glukozy (continuous glucose monitoring – CGM) w terapii cukrzycy u dzieci i młodzieży

Continuous glucose monitoring (CGM) systems in the treatment of diabetes in children and adolescents

Oskar Kublin, Magdalena Kublin, Iwona Pietrzak, Agnieszka Szadkowska

DOI: 10.26625/10013

Streszczenie

Ostatnie lata przyniosły ogromny postęp w leczeniu cukrzycy. Farmakoterapia została wzbogacona o nowe leki (w tym nową generację analogów insuliny) i nowocześniejsze narzędzia do podawania insuliny (np. pompy insulinowe z zaawansowaną hybrydową pętlą zamkniętą, advanced hybrid closed-loop – AHCL). Stałe miejsce w prowadzeniu samokontroli cukrzycy znalazły systemy ciągłego monitorowania glukozy (continuous glucose monitoring – CGM). Wprowadzenie w Polsce w latach 2018/2019 częściowej refundacji systemów CGM dla dzieci i młodzieży z cukrzycą umożliwiło ich powszechne zastosowanie w tej grupie wiekowej. Wprowadzenie od stycznia 2023 r. refundacji systemów CGM zarówno dla dzieci, jak i dorosłych, a także możliwość wystawiania zleceń przez lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej może skutkować jeszcze większym rozpowszechnieniem tej metody monitorowania glukozy. W artykule przedstawiono aktualnie dostępne na polskim rynku systemy ciągłego monitorowania glukozy, przegląd publikacji oceniających ich skuteczność oraz aktualne zalecenia refundacyjne.

Słowa kluczowe: cukrzyca, terapia, systemy ciągłego monitorowania glukozy

Abstract

In recent years, enormous progress has been made in the treatment of diabetes. Pharmacotherapy has been enriched with new drugs: flosins, GLP-1 analogues and new generations of insulin analogues. Medical equipment for administering insulin is being improved: insulin pens with memory of injected insulin doses and insulin pumps with advanced hybrid closed-loop (AHCL). The use of continuous glucose monitoring (CGM) systems has become a great achievement. The introduction of partial refund of CGM systems for children and young adults in Poland in 2018/2019 allowed their wide use in this age group. The extension of reimbursement for CGM systems from January 2023 for both children and adults, with the possibility of ordering by primary care physicians, may result in even greater popularization of this method of measuring glycemia. This article presents currently available glucose monitoring methods on Polish market, review of publications assessing their effectiveness and reimbursement recommendations.

Key words: diabetes mellitus, treatment, continuous glucose monitoring

Powikłane zapalenie płuc jako manifestacja inwazyjnego zakażenia paciorkowcowego u 15-letniej dziewczyny. Przegląd piśmiennictwa i nowych danych epidemiologicznych

Complicated pneumonia as a manifestation of an invasive streptococcal infection in a 15-year-old girl. The review of the literature and new epidemiological data

Monika Głowinkowska, Dominika Mystkowska, Helena Krakowczyk, Wojciech Korlacki, Ewa Kluczewska, Edyta Machura

DOI: 10.26625/10014

Streszczenie

Inwazyjna choroba wywołana przez paciorkowca grupy A jest to ciężkie zakażenie objawowe, któremu towarzyszy izolacja Streptococcus pyogenes z fizjologicznie jałowych tkanek i narządów. W ostatnim roku z niejasnych przyczyn zaobserwowano gwałtowny wzrost zapadalności na płonicę i zakażenia inwazyjne w wielu krajach Europy, w tym w Polsce. W pracy zaprezentowano przypadek kliniczny 15-letniej pacjentki, do tej pory poważnie niechorującej, z powikłanym zapaleniem płuc, które było manifestacją ciężkiego inwazyjnego zakażenia paciorkowcowego i pomimo szerokospektralnej antybiotykoterapii wymagało leczenia operacyjnego. W artykule przeanalizowano przebieg kliniczny choroby, zwrócono uwagę na trudności diagnostyczne w wykryciu etiologii zakażenia oraz na ważną rolę oznaczania miana antystreptolizyny O. Podkreślono, że pomimo odpowiedniej antybiotykoterapii Streptococcus pyogenes może wywołać ciężkie infekcje obarczone wysokim ryzykiem śmiertelności, nawet u dotychczas zdrowych dzieci. Ponadto biorąc pod uwagę najnowsze dane epidemiologiczne, przypomniano o konieczności uwzględniania paciorkowca ropnego przy ustalaniu etiologii zapalenia płuc u dzieci.

Słowa kluczowe: Streptococcus pyogenes, inwazyjna choroba paciorkowcowa, bakteryjne zapalenie płuc, ropniak opłucnej

Abstract

An invasive infection caused by Group A Streptococcus is a severe infection with isolation of the Streptococcus pyogenes from normally sterile tissues and organs. Last year the rapid increase in the incidence of scarlet fever and invasive infections was observed in many European countries, including Poland. The article presents a case of a 15-year-old patient, with no important past medical history, with complicated pneumonia. It was the manifestation of the invasive Group A infection and despite a broad antibiotic therapy, the surgical treatment had to be implemented. The authors analyse the clinical course of the infection, point out the diagnostic difficulties in finding the etiology of the infection and highlight the important role of measuring the antistreptolysin O titre. The authors claim that despite the appropriate antibiotic therapy, Streptococcus pyogenes is the pathogen that can cause severe infections with high mortality, even in previously healthy children. In addition, the authors mention that according to the latest epidemiological data we should consider Streptococcus pyogenes in determining the etiology of pneumonia among children.

Key words: Streptococcus pyogenes, invasive Streptococcus pyogenes infection, bacterial pneumonia, pleural empyema

Ocena rekomendacji i programu edukacyjnego dotyczących leczenia zapalenia oskrzelików u dzieci hospitalizowanych

Evaluation of recommendations and an educational programme for the treatment of bronchiolitis in children admitted to hospital

Małgorzata Kobiałka, Teresa Jackowska, August Wrotek^,

DOI: 10.26625/10015

Streszczenie

Wstęp. W 2016 r. wprowadzono w Narodowym Programie Ochrony Antybiotyków (NPOA) rekomendacje postępowania w zapaleniu oskrzelików. Wśród zalecanych terapii wskazano prawidłowe nawodnienie pacjenta i nebulizacje z hipertonicznego roztworu chlorku sodu u dzieci hospitalizowanych, nie zalecano zaś leków rozszerzających oskrzela, steroidoterapii ani rutynowej antybiotykoterapii.

Cel. Celem pracy była ocena efektów postępowania w zapaleniu oskrzelików zgodnie z NPOA oraz efektów szkolenia dotyczącego leczenia zgodnego z rekomendacjami NPOA.

Materiał i metody. Przeprowadzono retrospektywną analizę postępowania w zapaleniu oskrzelików w sezonach 2014-2016 (przed wprowadzeniem rekomendacji NPOA) i 20162018 (po wprowadzeniu rekomendacji NPOA). Dodatkowo w 2017 r. (przed rozpoczęciem sezonu 2017/2018) przeprowadzono jednokrotne szkolenie dla lekarzy dotyczące rekomendacji. Punkty końcowe badania oceniały postępowanie przed wprowadzeniem rekomendacji NPOA i po nim oraz po przeprowadzeniu szkolenia. Dodatkowo przeanalizowano związek zastosowanego leczenia z częstością stosowania tlenoterapii biernej, występowaniem powikłań, w tym niewydolności oddechowej i przekazywania pacjentów na oddział intensywnej opieki medycznej (OIOM).

Wyniki. Do badania włączono 258 pacjentów (odpowiednio 120 pacjentów przed wprowadzeniem rekomendacji i 138 po wprowadzeniu rekomendacji NPOA). Po wprowadzeniu rekomendacji NPOA (przed programem edukacyjnym) odnotowano wzrost częstości stosowania inhalacji z soli hipertonicznej [95-procentowy przedział ufności (confidence interval – CI): 1,93-7,44; p = 0,0001] oraz fenoterolu bromowodorku z ipratropiowym bromkiem (95% CI: 2,49-14,48; p = 0,0001), antybiotykoterapii (95% CI: 1,64-8,82; p = 0,0018) i steroidoterapii dożylnej (95% CI: 1,59-109,88; p = 0,0169). Odnotowano spadek częstości stosowania adrenaliny (95% CI: 0,19-0,88; p = 0,0227) i wziewnych glikokortykosteroidów (95% CI: 0,07-0,32; p < 0,0001). Po przeprowadzeniu programu edukacyjnego stwierdzono zmniejszenie częstości stosowania roztworu fenoterolu bromowodorku z ipratropiowym bromkiem (95% CI: 0,11-0,68; p = 0,0057) i adrenaliny (95% CI: 0,23-0,96; p = 0,0374). Postępowanie zgodne z rekomendacjami nie zwiększało ryzyka niekorzystnego przebiegu choroby.

Wnioski. Wdrażanie zasad leczenia zgodnych z rekomendacjami i prowadzenie programów edukacyjnych korzystnie wpływają na postępowanie lecznicze i redukują stosowanie leków niezalecanych. Leczenie zgodne z NPOA jest bezpiecznym postępowaniem u dzieci hospitalizowanych z powodu zapalenia oskrzelików.

Słowa kluczowe: zapalenie oskrzelików, syncytialny wirus oddechowy, program edukacyjny

Abstract

Introduction. In 2016, recommendations for the treatment of bronchiolitis were introduced in the National Antibiotics Programme (NPOA). Recommended therapies included adequate hydration of the patient and nebulisation with hypertonic sodium chloride solution in hospitalised children, while bronchodilators, steroid therapy and routine antibiotic therapy were not recommended.

Aim. The aim of the study was to evaluate the effects of bronchiolitis management according to the NPOA and the effects of an educational programme on treatment according to the NPOA recommendations.

Materials and methods. A retrospective analysis of bronchiolitis management was performed in the seasons 2014–2016 (before) and 2016–2018 (after the introduction of the NPOA recommendations). In addition, a single training course for physicians on the recommendations was conducted in 2017 (before the 2017/2018 season). The study endpoints assessed treatment before and after the implementation of the NPOA recommendations and after the educational programme. In addition, the relationship between the treatment used and the frequency of passive oxygen therapy, the occurrence of complications, including respiratory failure, and the transfer of the patient to the intensive care unit (ICU) was analysed.

Results. 258 patients were included in the study (120 patients before and 138 patients after NPOA). After the introduction of the NPOA recommendations (before the educational programme), an increase in the frequency of use of hypertonic saline inhalation [95% confidence interval (CI): 1.93–7.44; p = 0.0001], fenoterol hydrobromide with ipratropium bromide (95% CI: 2.49–14.48; p = 0.0001), antibiotic therapy (95% CI: 1.64–8.82; p = 0.0018) and intravenous steroid therapy (95% CI: 1.59–109.88; p = 0.0169) was observed. There was a decrease in the use of epinephrine (95% CI: 0.19–0.88; p = 0.0227) and inhaled steroids (95% CI: 0.07–0.32; p < 0.0001). After the educational programme, a reduction in the frequency of use of fenoterol hydrobromide with ipratropium bromide solution (95% CI: 0.11–0.68; p = 0.0057) and epinephrine (95% CI: 0.23–0.96; p = 0.0374) was observed. Following the recommendations did not increase the risk of a severe outcome.

Conclusions. The implementation of recommended treatment principles and educational programmes has a positive impact on therapeutic practice, leading to a reduction in the use of non-recommended medications. NPOA-compliant treatment is a safe approach for children hospitalised with bronchiolitis.

Key words: bronchiolitis, respiratory syncytial virus, educational programme

Epidemiologia hospitalizacji z powodu syncytialnego wirusa oddechowego w Polsce: analiza lat 2015-2023 u dzieci poniżej pięciu lat

Epidemiology of Respiratory Syncytial Virus Hospitalizations in Poland: an analysis from 2015 to 2023 in children under five years of age

Jan Mazela, Teresa Jackowska, Marcin Czech, Ewa Helwich, Oliver Martyn, Paweł Aleksiejuk, Anna Smaga, Joanna Głazewska, Jacek Wysocki

DOI: 10.26625/10016

Streszczenie

Wprowadzenie. Syncytialny wirus oddechowy (respiratory syncytial virus – RSV) jest ważną przyczyną hospitalizacji u dzieci. Celem tego badania było oszacowanie wskaźników hospitalizacji związanych z zakażeniem RSV wśród dzieci w wieku poniżej 5 lat w Polsce.

Metody. To retrospektywne, obserwacyjne badanie kohortowe oparto na danych uzyskanych z Narodowego Funduszu Zdrowia w Polsce, dotyczących wszystkich przypadków ostrych zakażeń dróg oddechowych i przyjęć dzieci (w wieku < 5 lat) do szpitali publicznych, z kodem odpowiadającym zakażeniu RSV, w okresie od lipca 2015 r. do czerwca 2023 r. Pacjentów przydzielono do następujących grup wiekowych: 0-1 miesiąc, 2-3 miesiące, 4-6 miesięcy, 7-12 miesięcy, 13-24 miesiące oraz 25-60 miesięcy.

Wyniki. Liczba hospitalizacji związanych z zakażeniem RSV zwiększała się każdego sezonu, zarówno przed pandemią choroby koronawirusowej 2019 (COVID-19), jak i w fazie końcowej pandemii. Pandemia COVID-19 wiązała się ze zmianą wzorca sezonowości zakażeń RSV. Wskaźniki hospitalizacji na 1000 mieszkańców były najwyższe wśród dzieci w wie ku 0-12 miesięcy, sięgały poziomu 47,3 w sezonie 2022/2023. W tej grupie najwyższy wskaźnik hospitalizacji zaobserwowano wśród dzieci w wieku 2-3 miesięcy: 94,9 w sezonie 2022/2023. W końcowej fazie pandemii COVID-19 zaobserwowany wzrost wskaźnika hospitalizacji był 2-, 4- i 5-krotnie większy niż wartości sprzed pandemii wśród dzieci w wieku odpowiednio < 12 miesięcy, 12-24 miesiące i 25-60 miesięcy.

Wnioski. W Polsce zakażenia RSV stanowią znaczne obciążenie wśród hospitalizowanych dzieci w wieku poniżej 5 lat. Hospitalizacje związane z zakażeniem RSV najczęściej dotyczyły dzieci w wieku poniżej 1 roku. Pandemia COVID-19 wiązała się ze zmianą wzorca sezonowości zakażeń RSV. Po pandemii odnotowano większą liczbę hospitalizacji związanych z zakażeniem RSV wśród starszych dzieci (w wieku 13 miesięcy i starszych) niż w okresie przed pandemią.

Słowa kluczowe: syncytialny wirus oddechowy, RSV, ostre zakażenia dróg oddechowych, epidemiologia, zdrowie publiczne, Polska

Abstract

Background. Respiratory syncytial virus (RSV) is an important cause of childhood hospitalizations. The aim of the study was to estimate the rates of RSV-related hospitalizations in children aged less than 5 years in Poland.

Methods. This retrospective observational cohort study was based on data obtained from the National Health Fund in Poland regarding all acute respiratory tract infections and RSV-coded admissions of children (age <5 years) to public hospitals between July 2015 and June 2023. Patients were stratified based on the following age groups: 0–1 month, 2–3 months, 4–6 months, 7–12 months, 13–24 months, and 25–60 months.

Results. The number of RSV-related hospitalizations increased every season, both before and through the ending phase of the coronavirus disease 2019 (COVID-19) pandemic. The COVID-19 pandemic was associated with a shift in the seasonality pattern of RSV infection. Hospitalization rates per 1000 inhabitants were the highest for children aged 0–12 months, reaching 47.3 in the 2022/2023 season. Within this group, the highest hospitalization rate was observed for children aged 2–3 months – 94.9 in the 2022/2023 season. During the ending phase of the COVID-19 pandemic, the observed increase in admission rates was 2-, 4-, and 5-fold the pre-COVID rate for children aged <12 months, 12–24 months, and 25–60 months, respectively.

Conclusions. In Poland, RSV infections cause a significant burden in hospitalized children aged less than 5 years. RSV-related hospitalizations were most frequent in children aged less than 1 year. The COVID-19 pandemic was associated with a shift in the seasonality pattern of RSV infections. After the pandemic, more RSV-related hospitalizations were observed in older children (aged 13 months and older) vs the pre-pandemic phase.

Key words: respiratory syncytial virus, RSV, acute respiratory tract infections, epidemiology, public health, Poland

Alergologia i pulmonologia dziecięca

Opracowanie odpowiedzi do pytań z Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego z pediatrii

Magdalena Tomaszewska-Czerkas, Eliza Bogdan, Katarzyna Żuk, Grzegorz Nazar

DOI: 10.26625/10017