Dermatologia Praktyczna 2/2021

Ciężkie skórne reakcje nieporządane związane ze stosowaniem leków – etiopatogenza, cechy kliniczne i leczenie. Część 2. Zespół nadwrażliwości polekowej (DiHS)/ Reakcja na lek z eozynofilią i objawami ogólnoustrojowymi (DRESS)

Severe cutaneous adverse reactions related to the use of drugs – ethiopathogenesis, clinical features and treatment. Part 2. Drug-induced hypersensivity syndrome/drug reaction with eosinophilia and systemic symptoms (DiHS/DRESS)
Franciszek Seneczko, Michał Seneczko

Streszczenie
Zespół nadwrażliwości polekowej/reakcja na lek z eozynofilią i objawami ogólnoustrojowymi (DiHS/DRESS) jest rzadką, ale ciężką, potencjalnie śmiertelną chorobą zapalną, u podłoża której leżą reakcje między lekami, wirusami oraz odpowiedzią immunologiczną. Obraz chorobowy charakteryzuje się wysypką i gorączką, powiększeniem węzłów chłonnych, zaburzeniami hematologicznymi, w tym eozynofi lią lub atypowymi limfocytami. Może także dochodzić do zaangażowania narządowego. Po wystąpieniu choroby następuje reaktywacja wirusów oraz zaburzenia narządowe na podłożu autoimmunologicznym. W pracy omówiono zespół nadwrażliwości polekowej/reakcję na lek z eozynofi lią i objawami ogólnoustrojowymi – etiologię, cechy kliniczne, rozpoznanie i leczenie.
Słowa kluczowe: reaktywacja cytomegalowirusa, zespół nadwrażliwości polekowej (DiHS), reakcja na lek z eozynofilią i objawami ogólnoustrojowymi (DRESS), limfocyty T, eozynofilia

Ciężkie skórne reakcje niepożądane związane ze stosowaniem leków – etiopatogeneza, cechy kliniczne i leczenie. Cz. 3. Ostra uogólniona osutka krostkowa (AGEP)

Severe cutaneous adverse reactions related to the use of drugs – ethiopathogenesis, clinical features and treatment. Part 3. Acute generalized exanthematous pustulosis (AGEP)
Michał Seneczko, Franciszek Seneczko

Streszczenie
Niepożądane skórne reakcje lekowe stanowią problem zdrowotny o zasięgu uniwersalnym. Większość z nich ma charakter łagodny, natomiast około 2% wykazuje przebieg ciężki z zagrożeniem życia. Do tej grupy należą głównie: zespół Stevensa-Johnsona/ toksyczna nekroliza naskórka, zespół nadwrażliwości polekowej/ reakcja na lek z eozynofilą i objawami ogólnoustrojowymi, uogólniona pęcherzowa utrwalona wysypka polekowa oraz ostra uogólniona osutka krostkowa. W pracy omówiono ostrą uogólnioną osutkę krostkową (AGEP) – jej etiologię, cechy kliniczne, rozpoznanie i leczenie.
Słowa kluczowe: niepożądane skórne reakcje lekowe, ostra uogólniona osutka krostkowa, ostra miejscowa osutka krostkowa, interleukiny, łuszczyca krostkowa

Zastosowanie metforminy w terapii trądziku pospolitego u pacjentek z zespołem policystycznych jajników

Use of metformin in the therapy of acne vulgaris in patients with polycystic ovary syndrome
Paulina Szczepanik-Kułak, Dorota Krasowska

Streszczenie
Zespół policystycznych jajników (polycystic ovary syndrome – PCOS) został po raz pierwszy przedstawiony przez Steina i Leventhala w 1935 r. Obecnie uważa się, że PCOS to często występujące, przewlekłe i dziedziczne zaburzenie o zróżnicowanym obrazie klinicznym. U podłoża choroby leżą nie do końca poznane mechanizmy. Do skórnych objawów PCOS należą: trądzik, hirsutyzm, łysienie androgenowe, rogowacenie ciemne, włókniaki miękkie, przy czym trądzik to jedna z najczęściej występujących manifestacji PCOS.
Metformina w terapii PCOS wykazuje plejotropowe działanie. Jest to lek pierwszego wyboru zarówno w przypadku profi laktyki zaburzeń gospodarki węglowodanowej, jak i rozpoznanej cukrzycy typu 2. Dotychczas wykazano, że metformina: wpływa na redukcję masy ciała, reguluje poziom androgenów, obniża rozkurczowe ciśnienie tętnicze oraz stężenia trójglicerydów, cholesterolu i frakcji lipidowych. Co więcej, metformina jako terapia dodatkowa może zwiększyć szansę na zajście w ciążę. Liczne wyniki badań klinicznych, w tym z randomizacją, potwierdzają skuteczność pochodnej biguanidu w łagodzeniu zmian trądzikowych. Ponadto, w oparciu o wyniki dostępnych doniesień, należy podkreślić, że lek może być stosowany zarówno jako monoterapia, jak i dodatkowa forma leczenia trądziku szczególnie u pacjentek z nadmierną masą ciała, chorujących na cukrzycę lub chcących zajść w ciążę.
Słowa kluczowe: zespół policystycznych jajników, metformina, trądzik pospolity

Znaczenie mikroskopii konfokalnej in vivo w codziennej praktyce dermatoonkologa

The importance of reflectance confocal microscopy in vivo in dermato-oncologic practice
Anna Pogorzelska-Antkowiak

Streszczenie
Nowotwory skóry stanowią poważny problem zdrowia publicznego ze względu na bardzo częste występowanie wśród osób powyżej 50. roku życia. Diagnostyka zmian skórnych, w tym nowotworów, w dużej mierze opiera się na obserwacji klinicznej pacjenta i badaniu dermoskopowym. W ostatniej dekadzie coraz śmielej sięga się po nowoczesne i zaawansowane technologicznie metody diagnostyczne. Jedną z nich jest mikroskopia konfokalna in vivo (reflectance confocal microscopy – RCM). Metoda ta oparta jest na świetle lasera diodowego o długości 830 nm, które penetrując na głębokość maksymalną ok. 200 μm, odbija się od keratyny, melaniny i włókien tkanki łącznej, czyniąc je w uzyskanym obrazie jasnymi. Mikroskopia konfokalna in vivo wykorzystywana jest przede wszystkim do weryfikacji rozpoznania w przypadku podejrzenia nowotworu skóry – zarówno nieczerniakowych raków skóry, jak i przede wszystkim czerniaka. Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie metody mikroskopii konfokalnej in vivo i wskazania jej użyteczności w codziennej praktyce dermatoonkologa.
Słowa kluczowe: mikroskopia konfokalna in vivo, diagnostyka, raki skóry, czerniak

Trądzik izolowany w znamieniu Beckera u 17-letniego chłopca – rzadka dermatoza

Acne isolated within a Becker nevus of a 17 year-old boy – rare dermatosis
Piotr Brzeziński, Monika Groszewska, Justyna Słomka, Aleksandra Kitowska, Mariana Karwan

Streszczenie
Znamię Beckera (ZB) jest częstym, łagodnym schorzeniem występującym znacznie częściej u młodych mężczyzn niż u kobiet. Charakteryzuje się jednostronną zmianą składającą się z nagromadzonego barwnika i nadmiernego owłosienia. Trądzik izolowany w ZB jest rzadkim zjawiskiem, które – przynajmniej częściowo – obejmuję zmianę skórną, a może mieć związek ze zwiększoną wrażliwością na androgeny w obrębie znamienia. Przedstawiamy rzadki przypadek trądziku współistniejącego ze znamieniem Beckera u 17-letniego chłopca.
Słowa kluczowe: trądzik, znamię Beckera, wrażliwość na androgeny, receptor androgenowy

Pułapki dermatologii – atypowy nowotwór Spitz. Szara strefa w dermatologii – czerniak czy jednak nie?

Traps of dermatology – atypical Spitz nevus. A grey area in dermatology – melanoma or not?
Jacek Zdybski, Dariusz Staszek

Streszczenie
Różnicowanie atypowych zmian barwnikowych i czerniaków pozostaje najtrudniejszym z perspektywy potencjalnych konsekwencji medycznych oraz prawnych zadań dla dermatologa i patomorfologa. W artykule opisano rodzaje zmian barwnikowych z naciskiem na atypowe zmiany melanocytarne i czerniaka. Przedstawiono 4 trudne diagnostycznie przypadki guzów barwnikowych oraz dokonano przeglądu dostępnych obecnie na świecie metod diagnostycznych.
Słowa kluczowe: czerniak, atypowe znamię Spitz, molekularne metody diagnostyczne