Dermatologia Praktyczna 1/2023

STRESZCZENIA

Infekcyjne zapalenie wsierdzia a zmiany skórne
Skin manifestations of infective endocarditis
Katarzyna Borowska, Andrzej Rubaj

Streszczenie

Infekcyjne zapalenie wsierdzia (IZW) to wywołany przez drobnoustroje proces zapalny nabłonka wyścielającego serce, mogący manifestować się zmianami skórnymi i śluzówkowymi. Najczęstsze objawy dermatologiczne to nieswoiste wybroczyny na skórze i błonach śluzowych jamy ustnej (policzki i podniebienie). Wybroczyny pod płytką paznokciową w postaci linijnych smug opisywane są jako „krwawienia typu drzazgi”. Guzki Oslera to zmiany zlokalizowane na dłoniach i stopach, głównie w dystalnych częściach palców, bolesne, czerwone lub niebieskopurpurowe guzki o średnicy 0,5-1 cm z przejaśnieniem i/lub owrzodzeniem w środkowej części. Objaw Janewaya to niewielkie, niebolesne, płaskie plamki rumieniowe lub krwotoczne występujące na dłoniach i podeszwach stóp, nieblednące pod uciskiem. Dokładna patogeneza guzków Oslera i objawu Janewaya nie jest znana. W badaniu histopatologicznym w przypadku zarówno guzków Oslera, jak i plamek Janewaya występują septyczne mikrozatory z tworzeniem mikroropni skórnych. W badaniu dermatologicznym, zazwyczaj w długo trwającym procesie zapalnym IZW, można stwierdzić na skórze plamy o barwie kawy z mlekiem oraz jej ziemiste zabarwienie. Badanie dermatologiczne obejmujące szczegółową obserwację skóry i błon śluzowych może okazać się niezbędne do skierowania pacjenta do kardiologa i ustalenia rozpoznania IZW. Nabiera to szczególnego znaczenia, gdy w gabinecie dermatologicznym jest pacjent z gorączką lub nieswoistymi stanami podgorączkowymi. Nieleczone IZW może prowadzić do zgonu. Pomimo postępów w diagnostyce i terapii IZW śmiertelność jest wysoka (wewnątrzszpitalna: 6-50%, 5-letnia: 19-82%) [1, 2]. Jednocześnie należy pamiętać, że nawet najbardziej zaawansowane techniki obrazowe (oczywiście bardzo cenne dla lekarza internisty) nie mogą zastąpić dokładanego badania przedmiotowego, w tym badania dermatologicznego.

Abstract

Infective endocarditis (IE) is defined as infection of the endocardial surface of the heart and it may involve heart valve, mural endocardium and implanted cardiac devices. Skin manifestations of IE (Osler nodes, Janeway lesions, purpura, and hemorrhages) occur, although not frequently, but when present,are highly suggestive of septicemia and may help doctor to reach proper diagnosis. The common cutaneous manifestations of bacterial endocarditis include Osler’s nodes, Janeway lesions, nonspecific purpura and splinter hemorrhages. Occurrence of skin lesions has been associated with higher rate of complications and worse prognosis. Osler’s nodes are small, tender, indurated, erythematous, reddish/purple lesions with a pale or ulcerosus center, usually located on distal part of fi ngers, on soles and feet, with diameter 0,5-1 cm and round to oval outline. Janeway lesions are non-tender, hemorrhagic, non-blanchable, red to purple macules located on palms, soles, and hypothenar eminences, irregularly shaped, of various sizes. The exact pathogenesis of Osler’s nodes and Janeway lesions is still not known. Histological examination suggested that Osler’s nodes and Janeway lesions were identical in pathogenesis and were the result of septic emboli in microcirculation with micro-abscess formation in reticular layer of the skin. When IE is suspected in patients with relapsing fever of unknown origin, detailed skin and mucosa examination is mandatory to look for classic skin lesions. Identification of these skin manifestations remain an important clinical fi nding which might prompt diagnosis. Since IE is a severe disease if untreated with 100% mortality, in-hospital mortality rate around 6-50% and 5-year mortality 19-82% [1, 2], therefore it is important for clinicians to suspect and recognize IE to prevent treatment delay and progression of the disease. Dermatology specialties may refer patients to cardiological evaluation to establish diagnosis. Despite technological advancements in diagnosis of IE complete detailed dermatological examination is essential and might prompt diagnosis and treatment to avoid mortality.

Słowa kluczowe: infekcyjne zapalenie wsierdzia (IZW), guzki Oslera, objaw Janewaya
Key words: infective endocarditis (IE), Osler’s nodes, Janeway lesions

Rak z komórek Merkla
Merkel cell carcinoma
Monika Dudzisz-Śledź, Piotr Rutkowski

Streszczenie

Rak z komórek Merkla jest bardzo rzadko występującym nowotworem skóry o agresywnym przebiegu, pojawiającym się szczególnie u osób w starszym wieku. Niezwykle istotna jest świadomość występowania tego nowotworu, znajomość zasad jego diagnostyki i leczenia, które powinno być prowadzone w doświadczonych ośrodkach w wielodyscyplinarnym zespole. Bardzo duże znaczenie ma szybkie wdrożenie właściwego postępowania w celu zmniejszenia ryzyka progresji nowotworu związanej z pogorszeniem rokowania. Podstawą leczenia choroby zlokalizowanej jest leczenie chirurgiczne, uzupełnione o radioterapię i w niektórych przypadkach leczenie systemowe. W chorobie niekwalifikującej się do leczenia operacyjnego opcją pozostaje radioterapia i leczenie systemowe. Celem tej pracy jest przybliżenie zasad diagnostyki i leczenia tego nowotworu.

Abstract

Merkel cell carcinoma is a very rare and aggressive skin cancer, developing especially in the elderly. It is very important to be aware of the presence of this cancer, and to know the principles of its diagnosis and treatment, which should be carried out in experienced centers by a multidisciplinary team. It is very important to quickly implement appropriate management in order to reduce the risk of cancer progression associated with a worse prognosis. The basis of localized disease treatment is surgical treatment, supplemented with radiation therapy and, in some cases, systemic treatment. In the case of a disease that does not qualify for surgical treatment, radiation therapy, and systemic treatment remain options. The aim of this work is to present the principles of diagnosis and treatment of this cancer.

Słowa kluczowe: rak z komórek Merkla, poliomawirus komórek Merkla, inhibitory punktów kontrolnych, immunoterapia
Key words: Merkel cell carcinoma, Merkel cell polyomavirus, immune checkpoint inhibitors, immunotherapy

Oleogel i Celugel. Nowe podłoża stosowane w leczeniu chorób skóry owłosionej głowy
Oleogel i Celugel. New vehicle used in the treatment of scalp diseases
Katarzyna Joźwicka, Agnieszka Owczarczyk-Saczonek

Streszczenie

Preparaty miejscowe odgrywają istotną rolę w leczeniu chorób skóry owłosionej głowy. Leki recepturowe umożliwiają dobranie odpowiedniej formy preparatu do stanu klinicznego i indywidualnych preferencji pacjenta, co wpływa na przestrzeganie zaleceń i ułatwia nawiązanie lepszej współpracy pomiędzy lekarzem a pacjentem. Ponadto rodzaj podłoża wpływa na szybkość wchłaniania, głębokość penetracji i siłę działania substancji czynnej, a samo podłoże także wykazuje działanie terapeutyczne. Preferowane formy preparatów używanych na skórę owłosioną głowy to: żele, roztwory, piany, kremy i maści. Najczęściej stosowanymi substancjami czynnymi są glikokortykosteroidy, środki keratolityczne, leki przeciwgrzybicze i antybiotyki. W poniższym artykule została zawarta krótka charakterystyka żelowych podłoży recepturowych Oleogel i Celugel oraz przykłady ich zastosowań w leczeniu schorzeń skóry owłosionej głowy.

Abstract

Topical preparation continue to play an important role in the treatment of scalp diseases. Prescription drugs allow to choose the appropriate form of the drug to the clinical condition and individual preferences of the patient, which aff ects compliance with the recommendations and facilitates establishing better cooperation between the doctor and the patient. In addition, the type of vehicle aff ects the rate of absorption, penetration depth and potency of the active substance, and the D base itself also has a therapeutic eff ect. The most frequently preferred forms of preparations used on the scalp are: gels, solutions, foams, creams and ointments. The active substances are most often glucocorticosteroids, keratolytic agents, antifungal agents and antibiotics. The following article contains a short description of Oleogel and Celugel products and examples of their applications in the treatment of scalp conditions.

Słowa kluczowe: podłoża lekowe, leki recepturowe, hydrożele, choroby skóry owłosionej głowy
Key words: vehicle, topical preparation, hydrogels, scalp disease

Choroba Schamberga – opis przypadku
Schamberg disease – a case report
Agata Szczecina, Katarzyna Chyl-Surdacka, Adam Borzęcki

Streszczenie

Wstęp: Choroba Schamberga to najczęstsza barwnikowa dermatoza plamicza. Dotychczas nie wyjaśniono w pełni etiologii schorzenia. W jego patogenezie bierze się pod uwagę wiele czynników, takich jak leki i suplementy diety.

Cel pracy: Przedstawiono opis przypadku pacjentki, u której choroba Schamberga była poprzedzona zażywaniem licznych suplementów diety bez wskazań lekarskich.

Opis przypadku: Przedstawiono opis przypadku 67-letniej pacjentki przyjętej na Oddział Dermatologii NZOZ Med-Laser w Lublinie z powodu rozległych plamiczych zmian barwnikowych. Na podstawie badań przedmiotowego, dermatoskopowego i histopatologicznego rozpoznano chorobę Schamberga. Na podstawie wywiadu ustalono związek czasowy pojawienia się wykwitów skórnych z rozpoczęciem stosowania licznych suplementów diety. W leczeniu wykorzystano kwas askorbinowy z rutozydem, glikokortykosteroidy miejscowe i ogólne oraz leki przeciwhistaminowe. Zalecono także zaprzestanie przyjmowania suplementów diety. Na wizytach kontrolnych stwierdzano stopniową poprawę stanu miejscowego.

Omówienie: Przedstawiony przypadek oraz przegląd piśmiennictwa wskazują, że w rozpoznaniu choroby Schamberga istotną rolę odgrywa korelacja obrazu klinicznego i dermoskopowego, w wątpliwych przypadkach pomocne może być wykonanie biopsji. Z uwagi na liczne potencjalne czynniki biorące udział w patogenezie choroby bardzo ważne jest przeprowadzenie dokładnego wywiadu lekarskiego i indywidualizacja postępowania terapeutycznego.

Abstract

Introduction: Schamberg’s disease is the most common pigmented purpuric dermatosis. So far, the etiology of the disease has not been fully clarified. Many factors are involved in its pathogenesis, such as drugs and dietary supplements.

Objective: A case report of a patient in whom Schamberg’s disease was preceded by the use of numerous dietary supplements taken without medical indications is presented.

Case report: A case report of a 67-year-old female patient admitted to the Dermatology Department of NZOZ Med-Laser in Lublin due to extensive purpuric pigmentation lesions is presented. The diagnosis of Schamberg’s disease was made on the basis of the physical, dermatoscopic and histopathological examinations. Based on the patient’s history, the time relationship between the appearance of skin eruptions and the use of numerous dietary supplements was established. Ascorbic acid with rutoside, topical and systemic glucocorticosteroids and antihistamines were used in the treatment. It was also recommended to stop taking dietary supplements. During follow-up visits, a gradual improvement of the local condition was observed.

Conclusions: The presented case and the review of the literature indicate that the correlation between the clinical and dermoscopic picture plays an important role in the diagnosis of Schamberg’s disease; in doubtful cases, a biopsy may be helpful. Due to the numerous potential factors involved in the pathogenesis of the disease, it is very important to take a thorough medical history and individualize the therapeutic approach.

Słowa kluczowe: choroba Schamberga, barwnikowa dermatoza plamicza, suplementy diety
Key words: Schamberg’s disease, pigmented purpuric dermatosis, dietary supplements

Przewlekłe zapalenie najądrza i jądra oraz wrzody moszny – możliwości terapeutyczne
Chronic epididymo-orchitis and scrotal ulcers – therapeutic options
Igor Feszak, Piotr Brzeziński

Streszczenie

Zapalenie najądrza i jądra (ZNJ) jest częstym schorzeniem urologicznym, które może mieć różne etiologie. Zapalenie najądrza występuje wtórnie do wstecznego rozprzestrzeniania się zapalenia pęcherza moczowego, zapalenia cewki moczowej lub zapalenia gruczołu krokowego przez przewody wytryskowe i nasieniowody. Zapalenie jąder może wystąpić w wyniku bezpośredniej infekcji wirusowej lub częściej w następstwie wstecznego rozszerzenia istniejącego zapalenia najądrza. ZNJ może mieć różne etiologie, w tym infekcję, wady rozwojowe układu moczowo-płciowego, uraz, niedrożność ujścia pęcherza moczowego lub przyczyny jatrogenne. U pacjentów poniżej 35. roku życia ZNJ jest najczęściej wywoływane przez Chlamydia trachomatis i Neisseria gonorrhoeae w zakażeniach przenoszonych drogą płciową, podczas gdy bakterie z grupy coli są najczęstszą przyczyną ZNJ u pacjentów powyżej 35. roku życia. Przedstawiamy przypadek 43-letniego mężczyzny z zapaleniem najądrza i jądra oraz owrzodzeniami moszny. Opisujemy możliwości diagnostyczne i terapeutyczne.

Abstract

Epididymo-orchitis (EO) is a common urological condition that can be caused by a variety of etiologies. It is an urological condition that is often associated with sexually transmitted diseases or coliform infections. Orchitis may occur as a result of direct viral infection or, more commonly, following retrograde extension of existing epididymitis. EO may be caused by various etiologies, including infection, genitourinary malformations, trauma, bladder outlet obstructions, or iatrogenic causes. In patients under the age of 35, EO is most often caused by Chlamydia trachomatis and Neisseria gonorrhoeae in sexually transmitted infection (STI), while coliforms are the most common cause of EO in patients over the age of 35. We present the case of a 38 year old man with epididymo-orchitis and scrotal ulceration. We describe diagnostic and therapeutic options.

Słowa kluczowe: zapalenie najądrza, płodność męska, zapalenie jąder, zapalenie jądra i najądrza
Key words: epididymitis, male fertility, orchitis, epididymo-orchitis

Nabłoniak wapniejący Malherbe’a (pilomatrixoma) u 5-letniego chłopca. Opis przypadku
Malherbe’s calcifying epithelioma (pilomatrixoma) in a 5-year-old boy. Case report
Hubert Arasiewicz, Michał Dec, Barbara Szpyrka

Streszczenie

Nabłoniak wapniejący Malherbe’a (pilomatrixoma) to rzadki, łagodny nowotwór skóry wywodzący się z komórek macierzy włosa. Omawianą jednostkę chorobową po raz pierwszy opisał w 1880 r. Malherbe. Zmiany zlokalizowane są zazwyczaj na głowie i w regionie szyi, zwykle nie przekraczają 3 cm w największym wymiarze [1]. Pilomatrixoma są jednak często błędnie rozpoznawane lub pomijane w diagnostyce różnicowej. W tym artykule przedstawiono przypadek zdrowego, 5-letniego chłopca z pilomatrixoma na prawym policzku. Niniejszy opis przypadku ma na celu zwiększenie świadomości na temat tej rzadkiej jednostki chorobowej. Pragniemy również podkreślić przydatność dermatoskopii w procesie diagnostycznym.

Abstract

Calcifying epithelioma of Malherbe (pilomatrixoma), a rare benign skin tumor of hair matrix cell origin, was first described in 1880 by Malherbe. These lesions usually occur on the head and neck regions and are usually < 3 cm in largest dimension [1]. However, pilomatrixomas are frequently misdiagnosed and/or missed in the diff erential diagnosis. Here, we describe the case of a healthy young boy who presented with a pilomatrixoma on right cheek. We hope, thanks to this case, to raise awareness of this rare disease. We also want to emphasize the usefulness of dermatoscopy in the diagnostic process.

Słowa kluczowe: pilomatrixoma, nabłoniak wapniejący, guzy łagodne skóry, dermatoskopia
Key words: pilomatrixoma, calcifying epithelioma, benign skin tumor, dermatoscopy

Dermatologia dziecięca – pytania i odpowiedzi

Streszczenie

Trachyonychia, choroba znana również jako dziecięca dystrofia dwudziestu paznokci, charakteryzuje się podłużnymi bruzdami i szorstkością. Paznokcie przypominają swoją strukturą pestkę brzoskwini. Choroba dotyka najczęściej dzieci, w szczególności chłopców między 10. a 20. rokiem życia. Do prawidłowego zrostu paznokci dochodzi samoistnie w ciągu kilku lat.

Erytrokeratodermia dłoni i stóp jest rzadką genodermatozą o dziedziczeniu autosomalnym dominującym bądź recesywnym. W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić rogowce dłoni i podeszew. W celu potwierdzenia rozpoznania klinicznego wykonuje się biopsję skóry i badania genetyczne. Leczenie obejmuje miejscowe stosowanie środków keratolitycznych i zmiękczających.

Wrodzony ubytek skóry jest wadą rozwojową dotyczącą najczęściej owłosionej skóry głowy.  Etiologia nie jest znana. Charakter lokalizacji i ostre granice zmiany, brak zmian zapalnych i zagęszczenie zmian, istnienie choroby od urodzenia pozwalają ustalić prawidłowe rozpoznanie. Oprócz leczenia zachowawczego zaleca się interwencję chirurgiczną ze wskazań estetycznych lub życiowych.

Atopowe zapalenie skóry jest chorobą uwarunkowaną genetycznie, a wyzwalaną/modyfikowaną przez czynniki środowiskowe. Może się stać chorobą przewlekłą i nawrotową. Najważniejszym objawem podmiotowym jest świąd, który upośledza jakość życia małych pacjentów, a w konsekwencji także ich rodziców czy opiekunów. Choroba ponadto stygmatyzuje dzieci. Dziecko wymaga pomocy psychologicznej w celu zachowania lub przywrócenia właściwych relacji rodzinnych i środowiskowych.

Jeśli w obrębie owłosionej skóry głowy pojawiają się sączące zmiany (rodzice nazywają je czasem mokrymi), to należy myśleć o grzybicy głębokiej owłosionej skóry głowy i wszawicy. Często włosy sklejają się wtedy w tzw. kołtun.

Abstract

Trachyonychia, also known as infantile twenty-nail dystrophy, is characterized by longitudinal furrows and roughness. The nails resemble the structure of a peach pit. The disease most often affects children, especially boys between 10 and 20 years of age. Normal nail growth occurs spontaneously within a few years.

Erythrokeratoderma of the palms and soles is a rare genodermatosis with autosomal dominant or recessive inheritance. Palmar and plantar keratosis should be included in the diff erential diagnosis. A skin biopsy and genetic testing are performed to confirm the clinical diagnosis. Treatment includes topical application of keratolytics and emollients.

Congenital skin loss is a developmental defect most often aff ecting the scalp. The etiology is unknown. The nature of the localization and the sharp boundaries of the lesion, the absence of inflammatory changes and compaction, the existence of the disease from birth make it possible to establish the correct diagnosis. In addition to conservative treatment, surgical intervention is recommended for esthetic or life reasons.

Atopic dermatitis is a genetic disease triggered/modified by environmental factors. It can become a chronic and recurrent disease. The most important subjective symptom is pruritus, which impairs the quality of life of young patients, but consequently also of their parents or caregivers. The disease also stigmatizes children. The child requires psychological help to maintain or restore proper family and community relationships.

If oozing lesions appear on the scalp (parents sometimes call them wet) then we should think about mycosis of the deep scalp and head lice. Often the hair is then glued in the so-called plica.

Słowa kluczowe: dzieci, trachyonychia, erytrokeratodermia, wrodzony ubytek skóry, opieka psychologiczna, grzybica głęboka, wszawica głowowa
Key words: children, trachyonychia, erythrokeratoderma, congenital skin defect, psychological care, deep mycosis, head lice