Patogeneza manifestacji pozajelitowych: konsekwencje dla badań naukowych, diagnostyki i terapii nieswoistych chorób zapalnych jelit. Dokument z warsztatów naukowych ECCO

Tłumaczenie artykułu: The pathogenesis of extraintestinal manifestations: implications for IBD research, diagnosis, and therapy
C.R.H. Hedin, S.R. Vavricka, A.J. Stagg, A. Schoepfer, T. Raine, L. Puig, U. Pleyer, A. Navarini, A.E. van der Meulen‑de Jong, J. Maul, K. Katsanos, A. Kagramanova, T. Greuter, Y. González‑Lama, F. van Gaalen, P. Ellul, J. Burisch, D. Bettenworth, M.D. Becker, G. Bamias, F. Rieder

Streszczenie
Artykuł przedstawia wynik szóstych warsztatów naukowych ECCO (European Crohn’s and Colitis Organisation) dotyczących patogenezy manifestacji pozajelitowych (extraintestinal manifestation – EIM) w nieswoistych chorobach zapalnych jelit (NChZJ). Poniższy dokument przygotowało 15 członków ECCO i 6 ekspertów zewnętrznych (w dziedzinie reumatologii, dermatologii, okulistyki i immunologii), pochodzących z 10 krajów europejskich i z USA. W ramach warsztatów autorzy pracowali w podgrupach zajmujących się określonymi obszarami zagadnienia. Po wszechstronnej analizie piśmiennictwa sformułowano pod kierunkiem szefów podgrup opracowania pomocnicze, które następnie zintegrowali liderzy projektu.

Komentarz do artykułu tłumaczonego „Patogeneza manifestacji pozajelitowych: konsekwencje dla badań naukowych, diagnostyki i terapii nieswoistych chorób zapalnych jelit”
Prof. dr hab. n. med. Piotr Eder

Przeszczep mikrobioty jelitowej (FMT) w nieswoistych chorobach zapalnych jelit

Fecal microbiota transplantation (FMT) in inflammatory bowel diseases
Ariel Liebert, Maria Kłopocka

Streszczenie
W ostatnich latach systematycznie zwiększa się wiedza na temat roli dysbiozy w patogenezie nieswoistych chorób zapalnych jelit (NChZJ). Dysbioza to jeden z najważniejszych czynników powodujących naruszenie struktury bariery jelitowej i zaburzenie jej integralności. W konsekwencji prowadzi to do zespołu przepuszczającego (nieszczelnego) jelita. Następnie w wyniku translokacji bakteryjnej i przenikania antygenów indukowana zostaje reakcja zapalna. Rozwijająca się w taki sposób przewlekła, nadmierna aktywacja układu immunologicznego u osób o określonych predyspozycjach genetycznych, eksponowanych na wybrane czynniki środowiskowe, może spowodować zachorowanie na NChZJ. W literaturze coraz częściej pisze się o możliwym wykorzystaniu modyfikacji mikrobioty jelitowej w leczeniu tej grupy chorób. Jednym ze sposobów jest przeszczep mikrobioty jelitowej (fecal microbiota transplantation – FMT) od wyselekcjonowanego dawcy lub dawców. FMT to podanie roztworu kału dawcy/dawców (lub jego liofilizatu) do przewodu pokarmowego biorcy, aby bezpośrednio zmienić skład drobnoustrojów kolonizujących jelito i doprowadzić w ten sposób do uzyskania korzyści zdrowotnych. Według aktualnych zaleceń jedynym wskazaniem do zastosowania tej formy leczenia jest nawrotowe lub oporne na standardową farmakoterapię, lub przebiegające w ciężkiej postaci zakażenie Clostridioides difficile (Clostridioides difficile infection – CDI). Dotychczas zgromadzone dowody naukowe potwierdzają skuteczność tego sposobu leczenia sięgającą 80‑90%. W niniejszym opracowaniu podsumowano wyniki badań oraz opublikowanych systematycznych przeglądów literatury i metaanaliz dotyczących wykorzystania FMT w terapii NChZJ, pouchitis oraz przy leczeniu współistniejącego zakażenia Clostridioides difficile.

Limfocytoza przewodu pokarmowego

Lymphocytosis of gastrointestinal tract
Cezary Chojnacki, Marta Mędrek‑Socha

Streszczenie
Limfocyty śródnabłonkowe (intraepithelial limphocyte – IEL) stanowią ważną część układu immunologicznego przewodu pokarmowego (gut‑associated lymphoid tissue – GALT). U osób zdrowych IEL biorą udział w regulacji odporności naturalnej i nabytej. W stanach patologicznych wzrasta ich liczba i aktywność (stan limfocytozy), co może prowadzić do miejscowego zapalenia limfocytowego (lymphocytosis). Ponadto aktywne limfocyty mogą migrować przez ścianę przewodu pokarmowego do innych części układu immunologicznego (mucosa associated lymphpid tissue – MALT) i powodować uszkodzenia w wielu narządach.

Czy obecne podejście do terapii choroby refluksowej przełyku można zoptymalizować?

Current approach to the treatment of gastroesophageal reflux disease – could it be optimized?
Michał Lipiński

Streszczenie
Optymalizacja terapii choroby refluksowej przełyku (gastroesophageal reflux disease – GERD) w wybranych przypadkach może wiązać się z uzyskaniem realnej korzyści klinicznej. Pacjenci z objawami utrzymującymi się pomimo leczenia powinni być oceniani metodami endoskopowymi, a także z wykorzystaniem innych testów, aby zindywidualizować proponowane im leczenie. W ciągu ostatnich trzech dekad terapia inhibitorami pompy protonowej (proton pump inhibitors – PPI) uznawana była za podstawę leczenia GERD. Ostatnio wzrosła świadomość skutków ubocznych tej grupy leków. W artykule skupiono się na rożnych formach optymalizacji i indywidualizacji strategii postępowania w przypadku GERD.

Uporczywe wzdęcie brzucha – punkt widzenia gastroenterologa

Persistent bloating – a gastroenterologist’s point of view
Ewa Walecka‑Kapica

Streszczenie
Wzdęcie brzucha, określane także jako „bębnica”, jest objawem ze strony przewodu pokarmowego, związanym z nadmierną ilością gazów w jelitach. Jest jedną z najczęstszych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, występuje u pacjentów z zaburzeniami czynnościowymi przewodu pokarmowego (przede wszystkim z zespołem jelita nadwrażliwego czy dyspepsją czynnościową), ale również w chorobach organicznych. Do podstawowych grup przyczyn etiologicznych wzdęć brzucha należą zaburzenia mikroflory jelitowej, produkcji gazów, pasażu jelitowego, a także funkcji sensorycznych w przewodzie pokarmowym. Patogeneza wzdęć brzucha jest złożona, często wieloczynnikowa, co wpływa na skuteczność podejmowanego leczenia. Możliwości terapeutyczne obejmują zarówno modyfikację stylu życia ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedniej diety i aktywności fizycznej, jak i farmakoterapię (leki przeciwwzdęciowe, probiotyki, antybiotyki, prokinetyki, leki antydepresyjne i inne).

Uporczywe wzdęcie brzucha – punkt widzenia dietetyka

Persistent bloating – a dietician’s point of view
Paulina Konrad

Streszczenie
Terapia żywieniowa wzdęć brzucha stanowi istotną część całościowego leczenia pacjenta. Indywidualnie dobrana dieta może przyczynić się do poprawy stanu zdrowia pacjentów i załagodzenia objawów klinicznych, takich jak wzdęcia. Do czynników żywieniowych wpływających na powstawanie wzdęć można zaliczyć m.in. spożywanie nadmiernej ilości cukrów prostych, tłuszczów, a także produktów surowych, ciężkostrawnych. Nie bez znaczenia pozostaje rodzaj i ilość spożywanego błonnika, wysoka podaż produktów gazotwórczych, takich jak rośliny strączkowe, kapusta, kalafior. Powolne spożywanie posiłków, dokładne przeżuwanie, niedosalanie potraw odgrywają kluczową rolę w leczeniu dietetycznym wzdęć. Popularne diety redukcyjne, dieta bogatobłonnikowa i dieta wegetariańska mogą przyczyniać się nadmiernego oddawania gazów.

Diagnostyka celiakii u dzieci i młodzieży – wytyczne ESPGHAN 2020

Diagnosis of celiac disease in children and adolescents – ESPGHAN guidelines 2020
Dariusz Marek Lebensztejn

Streszczenie
Artykuł omawia aktualne rekomendacje ESPGHAN dotyczące diagnostyki celiakii u dzieci i młodzieży, ze szczególnym uwzględnieniem badań serologicznych i biopsji dwunastnicy.

Technika hybrydowej endoskopowej resekcji pełnościennej guza stromalnego żołądka – opis przypadku

Hybrid endoscopic full thickness resection technique of gastrointestinal stromal tumor – case report
Artur Raiter, Katarzyna M. Pawlak, Anna Wiechowska‑Kozłowska

Streszczenie
Standardowym leczeniem guzów stromalnych żołądka (gastrointestinal stromal tumor – GIST) jest laparoskopowa resekcja klinowa. Dzięki rozwojowi nowoczesnych metod endoskopowych możliwe jest mniej inwazyjne usuwanie zmian typu GIST. Kwalifikacja do leczenia oparta jest przede wszystkim na badaniu ultrasonografii endoskopowej (endoscopic ultrasound – EUS) i uwzględnia typ guza oraz stopień łączności zmiany z mięśniówką właściwą. Warunkiem skutecznego leczenia jest całkowite usunięcie guza (R0). W przypadku zmian bardziej zaawansowanych, łączących się na dużej powierzchni z mięśniówką właściwą zastosowanie typowego leczenia endoskopowego metodą dyssekcji podśluzówkowej (endoscopic submucosal dissection – ESD) nie jest możliwe. W tych przypadkach konieczna jest resekcja pełnościenna zmiany, która łączy się z wysokim ryzykiem perforacji. Poniżej przedstawiamy nowatorską technikę hybrydowej endoskopowej resekcji pełnościennej GIST żołądka, dającą szansę na skuteczne i bezpieczne usuwanie tego typu zmian.

Agresywny chłoniak z komórek B. Sporadyczne rozpoznanie endoskopowe w nieczęstej lokalizacji dwunastniczej – opis przypadku

Aggressive B‑cell lymphoma located in the descending part of the duodenum. Rare endoscopic diagnosis in uncommon localization
Bartosz Cybułka

Streszczenie
Pierwotne chłoniaki zlokalizowane poza węzłami chłonnymi należą do rzadkich rozpoznań ustalanych na podstawie badań endoskopowych. Stanowią 1% wszystkich nowotworów złośliwych przewodu pokarmowego. Dominuje ich umiejscowienie w żołądku i okolicy krętniczo‑kątniczej. Choroba limfoidalna, z komórek B, z uogólnieniem procesu nowotworowego, dodatkowo zlokalizowana w dwunastnicy, należy do rzadkości. Doniesienia literaturowe są kazuistyczne. Praca przedstawia opis przypadku potwierdzonego histopatologicznie i immunohistochemicznie agresywnego chłoniaka wywodzącego się z komórek B, zlokalizowanego w części zstępującej dwunastnicy. Badanie gastroskopowe umożliwiło rozpoznanie patologii charakteryzujące się naciekowym typem wzrostu, z towarzyszącymi mnogimi owrzodzeniami żołądka i dwunastnicy o etiologii nienowotworowej. Zasięg zmian obejmował proksymalny odcinek jelita czczego. Wśród objawów klinicznych dominowały mało charakterystyczne dolegliwości bólowe, zlokalizowane w nadbrzuszu. Prezentowany chory nie wymagał pilnej interwencji endoskopowej z powodu krwawienia, niedrożności lub perforacji. Dystalny odcinek jelita krętego w ileokolonoskopii pozostał wolny od nacieku chłoniaka. Chorobę nowotworową rozpoznano w trakcie planowo przeprowadzonej gastroskopii.

Przedstawienie odpowiedzialności zawodowej lekarza, cz. 1

Rafał Patryn

Patogeneza manifestacji pozajelitowych: konsekwencje dla badań naukowych, diagnostyki i terapii nieswoistych chorób zapalnych jelit. Dokument z warsztatów naukowych ECCO
The pathogenesis of extraintestinal manifestations: implications for IBD research, diagnosis, and therapy
C.R.H. Hedin, S.R. Vavricka, A.J. Stagg, A. Schoepfer, T. Raine, L. Puig, U. Pleyer, A. Navarini, A.E. van der Meulen‑de Jong, J. Maul, K. Katsanos, A. Kagramanova, T. Greuter, Y. González‑Lama, F. van Gaalen, P. Ellul, J. Burisch, D. Bettenworth, M.D. Becker, G. Bamias, F. Rieder

Komentarz do artykułu tłumaczonego „Patogeneza manifestacji pozajelitowych: konsekwencje dla badań naukowych, diagnostyki i terapii nieswoistych chorób zapalnych jelit”
Prof. dr hab. n. med. Piotr Eder

Przeszczep mikrobioty jelitowej (FMT) w nieswoistych chorobach zapalnych jelit
Fecal microbiota transplantation (FMT) in inflammatory bowel diseases
Ariel Liebert, Maria Kłopocka

Limfocytoza przewodu pokarmowego
Lymphocytosis of gastrointestinal tract
Cezary Chojnacki, Marta Mędrek‑Socha

Czy obecne podejście do terapii choroby refluksowej przełyku można zoptymalizować?
Current approach to the treatment of gastroesophageal reflux disease – could it be optimized?
Michał Lipiński

Uporczywe wzdęcie brzucha – punkt widzenia gastroenterologa
Persistent bloating – a gastroenterologist’s point of view
Ewa Walecka‑Kapica

Uporczywe wzdęcie brzucha – punkt widzenia dietetyka
Persistent bloating – a dietician’s point of view
Paulina Konrad

Diagnostyka celiakii u dzieci i młodzieży – wytyczne ESPGHAN 2020
Diagnosis of celiac disease in children and adolescents – ESPGHAN guidelines 2020
Dariusz Marek Lebensztejn

Technika hybrydowej endoskopowej resekcji pełnościennej guza stromalnego żołądka – opis przypadku
Hybrid endoscopic full thickness resection technique of gastrointestinal stromal tumor – case report
Artur Raiter, Katarzyna M. Pawlak, Anna Wiechowska‑Kozłowska

Agresywny chłoniak z komórek B. Sporadyczne rozpoznanie endoskopowe w nieczęstej lokalizacji dwunastniczej – opis przypadku
Aggressive B‑cell lymphoma located in the descending part of the duodenum. Rare endoscopic diagnosis in uncommon localization
Bartosz Cybułka

Przedstawienie odpowiedzialności zawodowej lekarza, cz. 1
Rafał Patryn